موارد جواز غیبت کدامند و چگونه می توان از غیبت توبه کرد؟

غیبت برای حفظ حرمت مومن حرام شده، به همین دلیل جایی که مصلحت بزرگ تری وجود داشته باشد یا شخصی حرمت خود را از بین ببرد، غیبت حرام نخواهد بود که به طور واضح تر می توان موارد ذیل را برشمرد:

۱. غیبت متجاهر به فسق (كسی كه علنی و آشكار گناه می كند)، در مورد همان گناه علنی اش به اتفاق فقها جایز است و اما نسبت به گناهان دیگرش كه پنهان است، مورد اختلاف است.
۲. موارد تظلّم شخص از كسی كه در حق او ظلم كرده، كه می تواند ظلم او را بیان كند.
۳. موارد مشورت، مانند كسی كه می خواهد دخترش را به كسی بدهد، و با شخصی در مورد آن فرد مشورت می كند كه آن شخص می تواند عیب پسر را نقل كند.
۴. در موارد خیرخواهی و نصیحت، مثل اینكه شخصی با كسی رفیق شود و انسان احتمال دهد كه این رفاقت منجر به فساد آن شخص شود. در این صورت، چون رفیق او آدم بدی است، می توان در مقام نصیحت و خیرخواهی، عیب او را ذكر نمود.
۵. كسی كه می خواهد به دین ضرر بزند.
۶. كسی كه می خواهد به خودش ضرری بزند كه لازم است او را حفظ نمود.
۷. كسانی كه نوشته های مسموم، منحرف كننده و باطل دارند.[۱]

برای توبه از غیبت نیز  پشیمانی از آن واجب است و احتیاط مستحب آن است كه از غیبت شده، اگر فسادی بر آن مترتب نگردد، حلالیت بطلبد و یا برای او استغفار كند.[۲]
بنابراین، اگر غیبت شونده از دنیا رفته، برای او بسیار استغفار كند و اگر زنده است و انسان بزرگوار و باگذشتی است و گفتن به او عداوت و دشمنی و فتنه ایجاد نمی كند، احتیاط مستحب آن است كه از وی حلالیت بطلبد و اگر احتمال می دهد كه مراجعه به او سبب عداوت و فتنه می شود، به وی مراجعه نكند و در عوض برای او بسیار استغفار كند.


[۱]. منهاج الصالحین، ج ۱، م ۳۹ تقلید؛ استفتائات جدید، ص ۲۰۹.
[۲]. منهاج الصالحین، ج ۱، فی التقلید، م ۲۹. ۱۵