آیا قرب و منزلت کسی که در سختی، ایمانش را حفظ می کند، به اندازه قرب و منزلت کسی است که در آسایش ایمان داری می کند؟

در جواب به این سوال باید دقت کرد که حقیقت ایمان، ظواهر نیست. آنچه که در ایمان ملاک است، تقوای الهی و تسلیم همیشگی در مقابل خدای متعال است.
إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلیمٌ خَبیرٌ؛(حجرات/۱۳) هر آینه گرامى‌‏ترین شما نزد خدا، پرهیزگارترین شماست. خدا دانا و كاردان است.

ملاک و معیار ایمان، حجاب یا ریش نیست که تصور کنیم کسی در آسایش این موارد را رعایت می کند و دیگری در سختی ها  آن را رعایت می کند، پس عدالت چگونه برقرار می شود. اگر چه حجاب و ریش و ... می تواند نشانه ای از ایمان باشد و فرد دیندار به آن پای بند است. اما ملاک و معیار در نزد خدای تعالی، تقوا و میزان سعی و کوشش است:
وَ أَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعى؛(نجم/۳۹) و اینكه انسان به جز كار و تلاشش سرمایه‌‏اى ندارد.

در عبادت ها، آنجا که سختی بیشتر است، فضیلت نیز بیشتر می شود. چون تحمل سختی بیشتر نشانه، تقوای قوی تر است.
پیامبر (ص) فرموده اند: أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ أَحْمَزُهَا؛(بحار الأنوار، ج‏۶۷، ص۱۹۱) با فضیلت ترین اعمال، سخت ترین آن است.

و به همین دلیل است که مثلا امام حسن (ع) علیرغم اینکه می توانستند، سواره به حج بروند، اما با پای پیاده به حج مشرف می شدند!
و البته باید مراقب بود که اگر از سختی ها فرار می کنیم، و در آن جا به ایمانمان پای بند نیستیم، شاید نشانه این باشد که در ادعای ایمان صادق نبوده ایم! یا سخن محکمی نگفته ایم! و آنچه خدای تعالی می خواهد، سخن محکم است.
خدای تعالی نماز شب را دوست دارد، چون کسی که آن را انجام می دهد، سختی کندن از خواب شیرین را تحمل کرده و این نشانه قول محکم و استوار او در ایمان است:
إِنَّ ناشِئَةَ اللَّیْلِ هِیَ أَشَدُّ وَطْئاً وَ أَقْوَمُ قیلاً (مزمل/۶) زیرا عبادتى كه در شب صورت مى‏گیرد محكمتر و پابرجاتر و گفتار در آن درست‏تر و استوارتر است.