چه شرایطی بر قضاوت در قیامت حاکم است که سبب میشود هیچ ظلمی اتفاق نیافتد؟

حاکم روز قیامت خداوند است که از هر گونه نقص و عیبی به دور است. و ظلم نیز یکی از همین صفات سلبیه است که در حریم کبریایی خداوند راه ندارد. نیاز، جهل، هواپرستی، ضعف، انتقام جویی، حسد و بخل دلایلی هستند که ممکن است سبب ظلم شوند. و این ها  همه از نوعی نقصان و كمبود حكایت می كند. در حالی که خدا (عز و جل) وجودی دارای  كمال مطلق است . پس هیچ گونه ظلمی توسط او ممکن نیست.
و روز قیامت در قرآن توصیف شده است که دقت در احوال بیان شده، نشان می دهد که هیچ ظلمی در آن جا رخ نخواهد داد.

یَوْمَئذٍ یَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتَاتًا لِّیُرَوْاْ أَعْمَلَهُمْ فَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْرًا یَرَهُ وَ مَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ [۱]؛ در آن روز مردم پراكنده از قبرها بیرون مى ‏آیند تا اعمالشان را به آنها بنمایانند. پس هر كس به وزن ذره ‏اى نیكى كرده باشد آن را مى ‏بیند. و هر كس به وزن ذره ‏اى بدى كرده باشد آن را مى ‏بیند.
اعمال هر کس ثبت و ضبط شده در اختیارش است.
وَ كُلَّ إِنسانٍ أَلْزَمْناهُ طائِرَهُ فی‏ عُنُقِهِ وَ نُخْرِجُ لَهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ كِتاباً یَلْقاهُ مَنْشُوراً[۲]؛ كردار نیك و بد هر انسانى را چون طوقى به گردنش آویخته ‏ایم. و در روز قیامت براى او نامه ‏اى گشاده بیرون آوریم تا در آن بنگرد.

این کتاب به گونه ای دقیق است که گناهکاران می گویند:

یَقُولُونَ یَاوَیْلَتَنَا مَالِ هَاذَا الْكِتَابِ لَا یُغَادِرُ صَغِیرَةً وَ لَا كَبِیرَةً إِلَّا أَحْصَئهَا  وَ وَجَدُواْ مَا عَمِلُواْ حَاضِرًا[۳]؛ مى ‏گویند: واى بر ما، این چه دفترى است كه هیچ گناه كوچك و بزرگى را حساب ناشده رها نكرده است. آن گاه اعمال خود را در مقابل خود بیابند

حکمی که باید صادر شود، آن قدر واضح و روشن است که امور را می توان به خود مجرم نیز واگذار کرد.

اقْرَأْ كِتابَكَ كَفى‏ بِنَفْسِكَ الْیَوْمَ عَلَیْكَ حَسیباً[۴]؛ نامه اعمالت را بخوان كافی است خودت حسابگر اعمالت باشی .
در آن روز انسان هیچ راهی برای انکار حقایق ندارد.
یَوْمَ تَشْهَدُ عَلَیْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَ أَیْدیهِمْ وَ أَرْجُلُهُمْ بِما كانُوا یَعْمَلُونَ[۵]؛ روزى كه زبانشان و دستهایشان و پاهایشان به زیانشان بر كارهایى كه مى ‏كرده ‏اند شهادت دهند.
دادگاه قیامت چنان عادلانه است که به اندازه شکاف وسط هسته خرما، یا دانه خردلی در حق کسی ظلم نخواهد شد.

لا یُظْلَمُونَ فَتیلاً[۶]؛ به اندازه رشته باریكى كه درون هسته خرماست، به او ستم نشده است.

وَ نَضَعُ الْمَوازینَ الْقِسْطَ لِیَوْمِ الْقِیامَةِ فَلا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَیْئاً وَ إِنْ كانَ مِثْقالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ أَتَیْنا بِها وَ كَفى‏ بِنا حاسِبینَ[۷]. روز قیامت ترازوهاى عدل را تعبیه مى‏كنیم، و به هیچ كس ستم نمى ‏شود. اگر عملى به سنگینى یك خردل هم باشد به حسابش مى ‏آوریم، كه ما حساب‏ كردن را بسنده ‏ایم.
حضرت علی (ع) عادلانه بودن روز قیامت را این گونه بیان می کنند:

قَالَ وَ قَالَ ع اتَّقُوا مَعَاصِیَ اللَّهِ فِی الْخَلَوَاتِ فَإِنَّ الشَّاهِدَ هُوَ الْحَاكِمُ[۸]؛ شاهد امروز، خود حاکم فرداست.

پس عادل بودن حاکم، نداشتن هیچ نفع و نیازی به حکم در دادگاه قیامت از سوی حاکم، علم و اطلاع بی نقص حاکم، توانایی و قدرت حاکم، حاضر بودن اعمال انسان، غیر قابل انکار بودن حقایق، و ... همه عامل این هستند که در دادگاه قیامت کوچکترین ظلمی رخ ندهد.

 

[۱]. الزلزله/۶-۸.
[۲]. اسراء/۱۳.
[۳]. کهف/۴۹.
[۴]. اسراء/۱۴.
[۵]. نور/۲۴.
[۶]. اسراء/۷۱.
[۷]. انبیاء/۴۷.
[۸]. وسائل‏ الشیعة ج ۱۵، ص ۲۳۹