آیا خلقت رسول اکرم (ص) و حضرت علی (ع) به خاطر وجود حضرت زهرا (س) بود؟
در بعضی از کتاب‌ها آمد است: "تمام خلقت به خاطر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله بود و آفرینش پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به خاطر حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها است. اگر فاطمه سلام‌الله‌علیها نبود، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و علی علیه‌السلام خلق نمی‌شدند" آیا این درست است؟ اگر درست است، پس حضرت زهرا بر پیامبر برتری دارد؟
فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها سیده زنان، و دریای بی کران دانش، آینه کمال، نمونه عینی خلوص در بندگی جلوه تمام و کمال اسماء اللّه، و تجلی لطف بی کران خداوند است. زهرای اطهر سلام‌الله‌علیها دارای مقامی است که برای احدی غیر از حضرات معصومین علیهم‌السلام قابل درک نیست، و آن مقام شامخ عصمت و ولایت کلیه است.
مطلبی که در سؤال مطرح شده، در کتاب "فاطمه بهجة قلب المصطفی" آمده است: "عن اللّه تبارک و تعالی: یا أحمد، لولاک لما خلقتُ الافلاک و لولا علی لما خلقتُک و لو لا فاطمه لما خلقتکما؛ [۱]أی احمد، اگر تو نبودی، افلاک را خلق نمی‌کردم، و اگر علی نبود، تورا خلق نمی‌کردم و اگر فاطمه نبود، شما را خلق نمی‌کردم"
توجیه این حدیث قدسی (البته این حدیث به این عبارت در کتب معتبر نیامده) این است که فلسفه آفرینش، رسیدن فیض و رحمت کامل به موجودات است و تنها انسان کامل است که شایستگی در یافت کامل‌ترین فیض الهی را دارد. از آن جای که وجود مقدس فاطمه سلام‌الله‌علیها سر چشمه و منشأ وجود یازده امام معصوم است، در این حدیث قدسی محور قرار گرفته است، یعنی اگر فاطمه سلام‌الله‌علیها نبود، هدف از خلقت که وجود انسان کامل و خلیفه و حجت الهی روی زمین تا ابد است حاصل نمی‌شد و این به معنی برتری حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها از رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله نمی‌باشد، بلکه بدین معنی است که ادامة انوار مقدس معصومین علیهم‌السلام به وسیلة دخت گرامی پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله است.
به عبارت دیگر: غایت خلقت، انوار پاک چهارده معصوم علیهم‌السلام است و همه این بزرگواران نَفس و نور واحد هستند، چنان که در آیة مباهله، [۲] خدا از علی علیه‌السلام به عنوان نفس نبی صلی‌الله‌علیه‌وآله یاد کرده است. رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: "خدا من، علی، فاطمه، حسن وحسین را از یک نور آفرید". [۳] لیکن چون فاطمه واسطه فیض یازده اختر آسمان ولایت و امامت است، خدا خطاب به حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله فرموده: "اگر فاطمه نبود، شما را خلق نمی‌کردم" زیرا آن جریان نور مقدس پیامبر از طریق فاطمه ادامه یافته و تا قیام قیامت بر قرار و ثابت است. و فاطمه سلام‌الله‌علیها وحدت بخش انوار پاک و مرکز دایره وجود است.
و از آنجا که هدف رسالت، هدایت بشر و به کمال رساندن انسان‌ها است و تلاش پیامبر(ص) و رسالت او جز با استمرار امامت ممکن نبود و حلقه اتصال میان نبوت و امامت، فاطمه زهرا (سلام الله علیها) بود، اینها هدف نهایی خلقت هستند و وجود آنان به خلقت معنا می‌دهد.
براساس روایات، چهارده معصوم علیهم‌السلام همه "یک نور"اند. [۴] یعنی، آنان در مقام وحدت نوری، کثرتی ندارند تا یکی اول و دیگری دوم باشد. این که در زیارت جامعه میخوانیم: "وان ارواحکم و طینتکم واحده" [۵]؛ اشاره به همین حقیقت دارد که چهارده معصوم علیهم‌السلام "یک نور"اند و در این جهت با هم اتحاد دارند.
از این رو این که در بعضی از روایات، اولین مخلوق نور حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله و در پارهای روایات نور رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله و ائمه هدا علیهم‌السلام مطرح شده است؛ [۶] نباید پنداشت که این روایات بر کثرت و غیریت این انوار، دلالت دارد. امام باقر علیه‌السلام میفرماید:
"یا جَابِرُ إِنَّ اللَّهَ أَوَّلَ مَا خَلَقَ خَلَقَ مُحَمَّداً وَ عِتْرَتَهُ الْهُدَاةَ الْمُهْتَدِینَ فَکانُوا أَشْبَاحَ نُورٍ بَینَ یدَی اللَّهِ قُلْتُ وَ مَا الْأَشْبَاحُ قَالَ ظِلُّ النُّورِ أَبْدَانٌ نُورَانِیةٌ بِلَا أَرْوَاحٍ وَ کانَ مُؤَیداً بِرُوحٍ وَاحِدٍ وَ هِی رُوحُ الْقُدس " [۷]
ای جابر! اول مخلوقی که خداوند خلق فرمود، محمد و عترت هدایت شده آن حضرت بودند. پس آنان اشباح نور در برابر خداوند بودند. جابر میگوید: به حضرت عرض کردم، اشباح چیست؟ فرمود: سایه نور، بدنهای نوری بدون روح که مؤید به یک روح یگانه و واحد بودند و آن روح القدس بود...".
این روایت، به روشنی حکایتگر این حقیقت است که روح آنها در عین این که یک حقیقت و موجود واحد است، حقیقت همه چهارده معصوم است؛ یعنی، هم حقیقت رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله است و هم حقیقت تکتک اهلبیت آن حضرت و در عین یکی بودن، متعدد هم هستند و همه، ظهورات روح واحد و حقیقت واحد میباشند. این روایت، با صراحت کامل میفرماید: آنان ابدان نوری بودند که ارواح متعدد نداشتند؛ بلکه مؤید به یک روح بودند و آن عبارت است از "روح القدس" و به روشنی به این نکته اشاره دارد که حقیقت روح و جان همه، یکی بود و ظهورات (که ابدان نوری و یا اشباح نوریاند) متعدد بود.
بر این اساس، روایتی که مطرح فرمودید، دلالت ندارد بر این که عدم خلق جهان، به صورت انحصاری، متوقف بر حضرت علی علیه‌السلام و حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها باشد؛ بلکه از آن جا که همه چهارده معصوم، "نور واحد"اند، این روایت اشاره به همان حقیقت نوری دارد که آنان در آن وحدت دارند.
به عبارت دیگر، هر چند در این حدیث، به ظاهر به نور (روحی و بدنی) حضرت علی علیه‌السلام و حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها اشاره شده است؛ ولی به دلیل وحدت نوری چهارده معصوم، گویا این حدیث میخواهد بگوید: اگر شما چهارده معصوم نبودید، جهان را خلق نمیکردیم. به بیان سوم، ظاهر این روایت خطاب به آن دو عزیز است؛ ولی به دلیل وحدت آن دو با دوازده معصوم دیگر، مقصود حقیقتی است که همه آنان در آن اتحاد داشته و هیچ گونه تعداد کثرتی ندارند تا بحث رتبه و تقدم و تأخر پیش آید.
پی نوشت:
[۱]. احمد رحمانی همدانی، الفاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفی،موسسه البدر، طبعه الاولی ، ۱۳۶۹ ه ش ، ص۹، به نقل ازکشف اللئالی، صاحب بن عبدالوهاب بن العرندس.
[۲]. آل عمران (۳) آیه ۶۱.
[۳] . علامه مجلسى، بحار الانوار، ، مؤسسة الوفاء بیروت - لبنان، ۱۴۰۴ هجرى قمری ، ج۲۷، ص۱۳۱.
[۴]. همان، ج ۳۶، ص ۲۸۱ .
[۵]. شیخ عباس قمی ، مفاتیح الجنان زیارت جامعه کبیره.
[۶]. علامه مجلسى، بحارالانوار،ج ۱، ص ۹۷.
[۷]. همان، ج ۱۵ ، ص ۲.
دیدگاه‌ها
سلام. من این حدیث قدسی رو
سلام. من این حدیث قدسی رو خیلی شنیدم که لولاک لما خلقت الافلاک و اینکه خدا جهان رو فقط بخاطر پنج تن آفریده خب پس ما چی چه نیازی بوده ما خلق بشیم. من از وقتی این حدیثو شنیدم احساس پوچی و بیهودگی میکنم و به اهل بیت حسودیم میشه که خدا انقد دوسشون داره. حس میکنم پس خدا اصلا مارو دوست نداره
آخه تو حدیث کسا هم داریم خدا گفته من همه چی رو بخاطر محبت شما پنج تن آفریدم و فکر میکنم منظور اینجا فقط پنج تن نیست یعنی همه اماما حالا با این تفاسیر پس ما برا چی خلق شدیم یکی میگه برا رسیدن به انسان کامل که همون اماما هستن از اونور تو قرآن اومده برا عبادت و بندگی و امتحان ولی من منظورم اینه که اگه فقط بخاطر اونا و صرفا حضرت زهرا خلق شده پس برا چی ما آفریده شدیم خب خدا همونارو فقط خلق میکرد. میگن اگه ما الان هستیم بخاطر وجود اوناست و ما سر سفره اونا نشستیم آدم اینجوری فکر میکنه واقعا وجودش هیچ ارزشی تو دنیا نداره
و وقتی عبادت و کارای دیگه ما هیچ ارزشی نداره پس برا چی تو این دنیاییم خب با همون یه ضربه امام علی و عبادت دیگر اهل بیت هدف خلقت محقق میشد دیگه چه نیازی به وجود ما هست بعد از اونجایی هم که خدا بی نیاز هست و اصلا نیازی به عبادت و هیچ کدوم از کارای ما نداره و اینکه به ما نعمت وجود داده بزرگترین نعمت هست پس یعنی چی اینجوری یعنی ما بیخود تلاش میکنیم
باسلام
باسلام
در مورد حديث " لولاک ... " اگر از سند ضعيف اين حديث چشم پوشي کنيم اين حديث نکته مهمي را بيان ميکند که اهل بيت عليهم السلام مسير هدايت و سعادت هستند و اگر اينها نبودند آفرينش انجام نميشد
توضيح اينکه ، خداوند جهان مادي را بخاطر انسان آفريد( منظور موجود مکلف و مختار) تا با اختيار خويش و با خواست خود مسير هدايت و تکامل را طي کنند
براي اين مسير راهنما و الگو قرار داد تا بواسطه ايشان مسير کمال پيموده شود
اگر اين راهنماها نباشد به تنهايي نمي توان به سعادت و هدايت رسيد
در نتيجه آفرينش اين موجود و اين جهان مادي بي نتجه و بي ثمر خواهد بود و خداوند کار بي نتيجه و بي حکمت انجام نميدهد
حال ؛ طبق آموزه هاي ديني اين واسطه هاي هدايت، همان ائمه هستند که خداوند فرموده اگر شما نبوديد اين چينش مادي را نمي چيدم
از سويي مطابق روايات ديگر اهل بيت عليهم السلام خلقت نوري دارند و در عالم ملکوت وجودي نوري داشته اند و خداوند به ايشان لباس مادي پوشانيده و مانند يک موجود کاملا مادي و مختار و داراي اراده( براي خطا و درستي ) قرار داده که قابل الگو گيري باشند و انسان را مکلف به پيروي از ايشان نموده است
اگر با اين نگاه به اين آموزه ها توجه کنيم مي بينيم که خداوند توجه ويژه به ما دارد که حتي موجودات شريفي مانند انبياء و اهل بيت را به خاطر هدايت ما فرستاده است
/۳۹۴۱۰۶/
نظرات