آیا ایجاد و شرکت در شبکه های هرمی حرام است؟

    می خواستم بدونم نظر کلی فقها درباره شرکتهایی که فروش پورسانتی (هرمی) یا به نوعی شبکه ای که با اسم فروش پورسانتی شبکه ای فعالیت دارن چیه؟با توجه به اینکه از وزارت صنعت و معدن نیز مجوز داشته باشند چطور؟این شرکتها فروششان را از طریق اعضا به صورت تشویقی اعمال می کنند، به این صورت که شرکت مزبور به خرده فروشی درصد سود بالاتر و برای فروش زیرگروه ها هم درصد سودی در نظر می گیرد.

صورت شرعى ندارد و اين قبيل موارد بايد بر اساس قوانين مصوّب مجلس شوراى اسلامى و مورد تأييد شوراى محترم نگهبان باشد و در صورت نبود چنين قانونى، لازم است از طريق مجارى آن اقدام شود.[۱]

۱-این مؤسّسات به ظاهر اقتصادى که گاه چهره واقعى خود را زیر پوشش هاى ایجاد اشتغال یا تخصیص قسمتى از درآمد خود به مراکز خیریّه پنهان مى کنند مؤسّسات مرموز و خطرناکى هستند که کار آنها شبیه به نوعى قمار یا لاتار است کلاه از سر عدّه زیادى بر مى دارند و بر سر عده معدودى مى گذارند و قسمت عمده درآمد را خودشان مى برند و غالباً به خارج منتقل مى کنند بى آن که هیچ گونه کار مثبتى انجام داده باشند و عمل آنها مصداق بارز اکل مال بباطل است که قرآن مجید با صراحت از آن نهى کرده است.

۲- این مؤسسات نخست به نام «پنتاگونو» در بعضى از شهرها آشکار شد و هنگامى که مقامات قضائى و اطّلاعاتى متوجّه کارهاى خلاف آنها شدند جلوى آن را گرفتند سپس به نام «گلدگوئیست» در بعضى شهرهاى دیگر شروع به فعّالیّت کردند و آن هم بعد از کارشناسى مقامات قضائى ممنوع شد و اخیراً به صورت «معامله الماس» همان برنامه به شکل تازه اى دنبال مى شود و در هر جا ممکن است به صورتى درآید نشانه همه آنها بازاریابى هاى زنجیره اى با درآمدهاى کلان است.

۳- چند قبل که این مؤسّسات استعمارى در خارج شروع به فعّالیّت کرده بودند بعضى از مسلمانان خارج سؤالى به این صورت براى حضرت آیة الله العظمى مکارم شیرازى فرستادند که در کشور اتریش به عنوان «بدون دردسر صاحب ۳۰.۰۰۰.۰۰۰ دلار شوید» فرم هاى خاصّى که به صورت زنجیره اى مشترى معرفى مى شود در اختیار متقاضیان قرار مى داد و آن را به طور مشروح در سؤال خود بیان کرده بودند ایشان در جواب نوشتند: «شرکت در این کار حرام و پول عاید از آن مباح نیست و در واقع نوعى کلاهبردارى مرموز براى تصاحب اموال دیگران است». این سؤال و جواب در کتاب استفتائات جدید معظم له، جلد اوّل، صفحه ۱۵۰ آمده است. اکنون مى بینیم که همان ها به اشکال دیگر در کشورهاى اسلامى ظاهر شده است.

۴- مسلمانان باید به هوش باشند و آلوده این پول هاى حرام نشوند و ثروت مسلمین را به باد ندهند. و اگر کسانى نادانسته پولى از این طریق به دست آورده اند چنانچه صاحبان آن را مى شناسند به آنها برسانند یا لااقل به مالباخته هاى ردیف هاى آخر بدهند و اگر نمى شناسند به اشخاص نیازمند صدقه بدهند.[۲]

اینگونه معاملات را اجازه و تصحیح نمی فرمایند[۳]

البته بازار یابی شبکه ای ، در صورتی که بازاریابی را خود شخص یا وکیلش انجام دهد و به صورت هرمی و مانند آن نباشد و در قبال آن مبلغی را به عنوان حق العمل بگیرد اشکال ندارد و در مورد فعالیت در شرکتهایی مثل گلدکوئیست و همچنین سائر شرکتهای هرمی بنابر احتیاط واجب مؤکد معامله کردن با این شرکتها جایز نیست و در این احتیاط وجوبی نمی توانید به کسی دیگر رجوع نمائید.[۴]

پی نوشت :

[۱] امام خامنه ایhttp://www.leader.ir/tree/view.php?parent=n9313&catid=49&lang=fa
[۲] آیت الله العظمی مکارم شیرازیhttp://makarem.ir/newmain.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=null&mid=148540
[۳] آیت الله العظمی حسینی سیستانیhttp://www.sistani.org/persian/qa/search/7669
[۴] آیت الله العظمی وحید خراسانیhttp://old.wahidkhorasani.com/web/index.php?option=com_content&view=arti.‎.‎.‎