سن حضرت فاطمه (س) در ازدواج و شهادت چند سال بوده است؟

یافتن پاسخ دقیق برای این سوال با توجه به وجود اختلافات فراوان در رابطه با تاریخ ولادت آن بانو و همچنین تاریخ ازدواج آن حضرت با امام علی(علیه السلام)، کاری بسیار مشکل می باشد، با این وصف با توجه به قول مشهور بین علمای شیعه مطالبی خدمت شما عرض می شود:

 عموم محدثین و علمای شیعه رضوان الله علیهم، ولادت آن حضرت را در سال پنجم بعثت دانسته اند و روایاتی هم در این باره از ائمه بزرگوار اهل بیت(علیهم السلام) نقل کرده اند، ولی بیشتر اهل سنت ولادت آن حضرت را پنج سال پیش از بعثت دانسته اند.

مرحوم كلینی در اصول كافی در کتاب الحجة، ج۲، ص۳۵۵ می فرماید:
«وُلِدَتْ فـَاطـِمـَةُ عَلَیْهَا وَ عَلَى بَعْلِهَا السَّلَامُ بَعْدَ مَبْعَثِ رَسُولِ اللَّهِ ص بِخَمْسِ سِنِینَ وَ تـُوُفِّیـَتْ ع وَ لَهـَا ثـَمـَانَ عـَشـْرَةَ سَنَةً وَ خَمْسَةٌ وَ سَبْعُونَ یَوْماً وَ بَقِیَتْ بَعْدَ أَبِیهَا ص خَمْسَةً وَ سَبْعِینَ یَوْماً؛ فـاطـمه علیها و على بعلهاالسلام پنج سال بعد از مبعث رسول خدا صلى للّه علیه و آله مـتـولد شـد و زمـانـى وفـات كـرد كـه ۱۸ سـال و ۷۵ روز داشت و بعد از پدرش ۷۵ روز زندگى كرد.»

 و ابن شهر آشوب در مناقب، ج۳، ص۳۵۷ می گوید:
 «فاطمه – سلام الله علیها- پنج سال بعد از نبوت و سه سال پس از معراج در بیستم جمادی الآخر در مکه بدنیا آمد و هشت سال با پدرش در مکه بود،سپس به مدینه هجرت کرد و دو سال پس از هجرت در روز اول یا ششم ذی حجه با علی(علیه السلام) ازدواج نمود، و روزی که پیغمبر(صلی الله علیه و آله) از دنیا رفت، هیجده سال و هفت ماه از عمر فاطمه(سلام الله علیها) گذشته بود.»

مجلسی در بحار الانوار، ج۴۳، ص۶ و حیات القلوب، ج۲، ص۱۴۹ و فیض كاشانی در وافی، ج۱، ص۱۷۳ نوشته اند:
«فاطمه(س) پنج سال بعد از بعثت تولد یافت مدرك آن روایتی است كه ابو بصیر از امام صادق ـ علیه السلام ـ روایت كرده كه فرموده: مادرم فاطمه در بیستم جمادی الثانی در هنگامی كه پیغمبر چهل و پنج ساله بود به دنیا آمد، هشت سال با پدرش در مكه بود و ده سال در مدینه با پدرش زندگی كرد.»

در کتاب تاریخ قم هم در مورد تاریخ ولادت و شهادت آن حضرت آمده است:
«فاطمه زهرا علیها السلام بمكّه در وجود آمده است پس از آنك جبرئیل‏ برسول علیه السلام آمد به پنج سال و مادر او خدیجه است دختر خویلد الاسدى و امیر المؤمنین على علیه السلام بمدینه او را عقد نكاح بسته است و در حباله خود آورد و در آن وقت او را نه سال بود و چون او را وفات رسید عمر او هیجده سال و هفتاد و پنج روز بوده، بعد از وفات رسول هفتاد و پنج روز در قید حیات بود و الله اعلم.»[۱]

طبق نقل منابع تاریخی ازدواج آن بانوی بزرگوار با مولای متقیان امام علی(ع) در سال دوم هجرت صورت گرفته است.[۲]
برخی از مورخین هم تاریخ ازدواج را بعد از جنگ احد ذکر کرده اند،و از آنجایی که جنگ احد در سال سوم هجرت اتفاق افتاده است، پس سال ازدواج حضرت زهرا(سلام الله علیها) سال سوم هجرت می باشد.
ابن عبد البر می گوید:«و أنكح رسول الله صلى الله علیه و سلم فاطمة على بن أبى طالب بعد وقعة أحد»[۳]

با توجه به اینکه طبق قول مشهور شیعه،حضرت فاطمه (سلام الله علیها)در سال پنجم بعثت به دنیا آمد و در سال دوم هجرت با علی (علیه السلام)ازدواج كرد. بنابراین سن حضرت زهرا(سلام الله علیها) هنگام ازدواج با علی (علیه السلام)حدود ده سال بوده است.
و از آنجایی که سال شهادت ایشان به اتفاق سال یازدهم هجرت و با فاصله کمی پس از رحلت رسول خدا(صلی الله علیه و آله) می‌باشد، بنابراین سن آن پارۀ تن رسول الله(صلی الله علیه و آله) هنگام شهادت حدود هجده سال بوده است، که در منابع شیعه بدان اشاره شده است.

پی نوشت:
[۱]. تاریخ‏ قم،حسن بن محمد بن حسن قمى (نوشته درسال ۳۷۸)، ص:۱۹۴.
[۲]. إمتاع ‏الأسماع، ج‏۵، ص:۳۵۲؛ ذخایر العقبی، ص۲۶؛ مسعودی، مروج الذهب، ج۲، ص۲۹۵.
[۳]. الاستیعاب فى معرفة الأصحاب، أبو عمر یوسف بن عبد الله بن محمد بن عبد البر (م ۴۶۳)،ج۴ص۱۸۹۳.