علم امام

باز شدن هزار باب علم به روى حضرت علی عليه السلام

در مورد اعتبار روایات «الف باب»، باید گفت این احادیث از معتبرترین روایات شیعه است زیرا هم از جهت، تعداد روایات، هم سند و هم منبع، معتبر هستند. درباره منظور از روایات، نیز احتمالات گوناگونی مطرح‌شده که اشاره به قواعد کلی بودن، اسم اعظم بودن و سرشاخه علوم بودن، ازجمله این احتمالات است. درباره ویژگی‌های این علوم هم می‌توان به خاص امیر مؤمنان علیه‌السلام بودن، غیرعادی بودن و اینکه فهم آن‌ها، خارج از تصوّر بشر است، اشاره نمود.

چرا امامان(ع) با علم به شهادت خود، از علم غیب استفاده نكردند؟

علم امام به شهادت

شهر سوال ـ برای ما که تجربه ای از علم غیب ائمه نداریم، درک این مساله مقداری دشوار است و شاید به همین دلیل، در پاسخ به این سوال، نظرات مختلفی را می بینیم که در ذیل چند نمونه از آن را تقدیم می کنم:

آیا امام زمان(عج) به ما احاطه دارند؟

امام زمان(عج)

شهر سوال ـ اسحاق بن عمار، گوید: شنیدم امام كاظم (ع) به مردى خبر مرگ او را مى‏دهد، در دل خود گفتم: راستى او مى‏داند كه مردى از شیعیانش چه وقت مى‏میرد؟ امام، خشمناك به من رو كرد و فرمود: اى اسحاق، رشید هجرى (یكى از یاران معروف على (ع) مرگ و میر و گرفتارى‏هاى آینده را مى‏دانست، امام كه به دانستن آن شایسته‏تر است.

چگونه ائمه علم به غیب داشتند در حالی که از مواضع کشته شدن خود فرار نکرده اند؟

اگر فرد از رفتن امتناع کرده و مانع کشته شدن خود شود، آیا با فرض اصلی، یعنی آگاهی از واقعیتی که می خواهد رخ دهد (=علم غیب) منافات ندارد؟

آیا امامان دارای اسم اعظم بوده اند؟

اسم اعظم

شهر سوال ـ جابر از حضرت باقر علیه السّلام نقل كرد كه فرمود: اسم اعظم خدا هفتاد و سه حرف است در نزد آصف یك حرف از آنها بود بهمان یك حرف زبان گشود فاصله بین او و تخت بلقیس فرو رفت بعد با دست خود تخت بلقیس را گرفت بعد زمین بحال اول برگشت بسرعت یك چشم بهم زدن ولى در نزد ما هفتاد و دو حرف است و یك حرف اختصاص بخدا دارد كه در نزد خود او است جزء اسرار غیبى است‏.[۱]

اگر امام علم غیب دارد، پس چرا قرآن علم غیب را از بشر نفی می کند؟

شهر سوال ـ قرآن اگر چه کتاب هدایت است، اما تنها برای آنان سودمند است که طالب هدایت باشند و آنان که مسیر گمراهی را می جویند، تنها همان را می یابند:«وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنینَ وَ لا یَزیدُ الظَّالِمینَ إِلاَّ خَساراً[اسراء/۸۲] و از قرآن، آنچه شفا و رحمت است براى مؤمنان، نازل مى ‏كنیم و ستمگران را جز خسران (و زیان) نمى ‏افزاید.»

آیا ائمه علم غیب داشتند؟

شهر سوال ـ برای اثبات علم غیب ائمه، از ادله متفاوتی می توانیم استفاده کنیم. و یکی از این راهها، بیان خبرهای غیبی توسط آنهاست. طبیعتا اگر امام معصوم مواردی از غیب را خبر داده باشد، علم غیب او به طور قطع ثابت خواهد شد. و مطالبی از حضرت علی (ع) نقل شده است که خبر غیبی حساب می شوند. در این جا چند نمونه را بیان می کنیم: