چرا در پایان نماز سلام می دهیم؟

سلام در برخوردهاى مسلمانان در جامعه اسلامى ، یكى از آداب معاشرت و ادب و اخلاق بشمار مى آید، كه جلب محبّت و دوستى مى كند، نشان تواضع و فروتنى است ، و پاداش بسیار دارد. و معنای آن نیز بیان سلم و سلامتی و همین معنا سبب سلام خدا و رسول و فرشتگان شده است:
«سَلَامٌ قَوْلًا مِّن رَّبٍ‏ رَّحِیمٍ[یس/۵۸] بر آنها سلام (و درود الهى) است این سخنى است از سوى پروردگارى مهربان!»
«وَ إِذَا جَاءَكَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِایَاتِنَا فَقُلْ سَلَامٌ عَلَیْكُمْ[انعام/۵۴] هر گاه كسانى كه به آیات ما ایمان دارند نزد تو آیند، به آنها بگو: سلام بر شما»
«سَلَامٌ عَلَیْكمُ بِمَا صَبرَتمُ‏  فَنِعْمَ عُقْبىَ الدَّارِ[رعد/۲۴] (و فرشتگان به آنان مى‏گویند) سلام بر شما بخاطر صبر و استقامتتان! چه نیكوست سرانجام آن سرا (ى جاویدان)!»

مردی از امیرمؤمنان(ع) پرسید: معنای "السلام علیكم..." چیست؟ امام‌ فرمود "پیشوای مترجمان فرمایش خداست و در وقتی كه "السلام علیكم..." خطاب به همگان می‌گوید، به معنای آن است كه همگی از عذاب خدا در روز قیامت مصون هستید".[۱]

و همین «معنای سلام» و «جایگاه» آن سبب شده است که در پایان نماز نیز سلام بگوییم:
چون کسی که فریضه نماز را انجام داده، به نوعی خود را از عذاب سلامت بخشیده است. امام صادق (ع) می فرمایند:  معنى سلام در آخر هر نماز امان است، یعنى كسى كه امر پروردگار متعال را به جا آورد و به سنت پیغمبر خدا به حال خضوع و خشوع عمل كند پس او از بلاء دنیا و از عذاب آخرت در امن مى ‏شود.[۲]

و چون انسان با تکبیره الاحرام در آغاز نماز، افعالی از جمله سخن گفتن با دیگران را برای خود حرام کرده، با پایان نماز این حرمت برداشته می شود و شخص در ابتدای معاشرت با دیگران است، از این رو سلام می گوید:
 امام رضا(ع) می‌فرماید: "سلام برای پایان نماز قرار داده شد و به جای آن تكبیر یا تسبیح یا چیز دیگری قرار داده نشده است؛ از این رو كه وقتی نمازگزار داخل در نماز شد و تكبیرة الاحرام را گفت، دیگر سخن گفتن با مخلوقین حرام است و باید توجّه او به سوی خدا باشد. وقتی كه سلام نماز را داد، از نماز خارج می‌شود و می‌تواند با مخلوقین سخن بگوید و ابتدای سخن با مخلوقین با سلام است"[۳]

[۱]. وسائل الشیعه، ج ۴، ص ۱۰۰۵، ح ۹، ابواب التسلیم.
[۲]. مصباح الشریعة-ترجمه مصطفوى، ص۷۲.
[۳]. وسائل الشیعه، ج ۴، ص ۱۰۰۵، ح ۱۰، ابواب التسلیم.