شهر سوال ـ آنچه روشن است اینکه، شیطان و جنّ از آتش آفریده شده اند و موجودات لطیفی می باشند، که در وضع عادی نمی توان آن ها را دید، اما جن ها و شیطان ها، انسان ها را می بینند، چنان كه خداوند برای برحذر داشتن آدم ازشیطان و اتباع او می فرماید:
کلام و عقاید
با توجه به نقش نفس انسان در گمراهی، چرا شیطان را عامل گمراهی می دانیم؟
شهر سوال ـ در هدایت فطرت و عقل انسان از درون به او کمک می کنند و پیامبران و اولیاء الهی نیز از بیرون هدایتگر او هستند و در گمراهی نفس اماره و شهوات از درون انسان را به سمت بدی می کشانند و شیطان از بیرون به جنگ انسان می آید. عامل درونی و بیرونی مکمل یکدیگر هستند.
هنگام قیامت آیا کعبه هم ویران می شود؟
شهر سوال ـ حضرت على بن الحسین علیهما السّلام فرمودند: خداوند متعال بیست و چهار هزار سال قبل از اینكه زمین كعبه را خلق كند و آن را حرم قرار دهد زمین كربلاء را آفرید و آن را حرم امن و مبارك گرداند، و هر گاه حق تعالى بخواهد كره زمین را لرزانده و حركتش دهد (كنایه از قیامت باشد) زمین كربلاء را همراه تربتش در حالى كه نورانى و شفّاف هست بالا برده و آن را در برترین باغهاى بهشت قرار داده و بهترین مسكن در آنجا مىگردانش و ساكن نمىشود در آن مگر انبیاء و مرسلین این زمین بین باغهاى بهشت مىدرخشد همان طورى كه ستاره درخشنده بین ستارگان نورفشانى مىنماید.[۱]
آیا پیروان ادیان دیگر با توجه به انجام کلیه اعمال دینی خود سزاوار بهشت هستند؟
شهر سوال ـ همه اهل کتاب، محکوم به دوزخ ابدی نیستند. و حکم مسیحیان و یهودیانی که با جهل بر دین خود مانده اند، فرق می کند. و حکم دوزخ ابدی برای تمام کسانی است که مسیر عناد را می پیمایند و علیرغم فهم واقعیت با آن دشمنی می کنند
دلایل عقلی عصمت چيست؟
شهر سوال ـ یکی از شئون نبی یا امام امر و نهی عمومی است. حال اگر آنها معصوم نباشند ممکن است نهی یا امری ضدّ دین بیان کنند. در این صورت به حکم خدا بر همه ی مردم واجب است که از امر و نهی باطل او اطاعت نکنند در حالی که خدا اطاعت اولوالامر را به صورت مطلق واجب نموده است. پس لازمه معصوم نبودن امام اجتماع نقیضین در چنین موردی است.
دیدگاه ملاصدرا درباره مرگ چيست؟
شهر سوال ـ بیان معنى موت طبیعى بنا بر مشرب صدر المحققین ...، از باب آن كه قواى جسمانى از حیث تأثیر و تأثّر و فعل و انفعالات، تناهى پذیرند، ناچار فنا بر بدن حاكم است و ابدان به تدریج رو به ضعف رفته بالأخره نفاد حرارت طبیعى و غریزى یا زیادتى رطوبات و یا از ناحیه تأثیرات الكواكب به حسب حظوظها عند طالع المولود و یا امورى از این قبیل كه از اسباب و علل طبیعى محسوب مى شوند، ابدان از قبول افاعیل نفس و از مظهر بودن جهت آثار روح، نكول نموده، ناچار نفس كه از عالم تجرّد و ملكوت است به باطن خود رجوع نموده و موت عارض مىشود.
آیا ولی فقیه می تواند فرا قانونی عمل كند؟
شهر سوال ـ و از آنجا كه فقیه، ولایت خود را از ناحیه ى شارع به دست آورده، ناگزیر است در چارچوب ضوابطى كه شارع در زمینه هاى گوناگون ارایه كرده، عمل كند. اگر آنچه نسبت به آن مى خواهد اعمال ولایت نماید از مباحات شرعى باشد یعنى از امورى كه نه واجب است و نه حرام، هر چند مستحب یا مكروه باشد میزان براى اعمال ولایت «وجود مصلحت» خواهد بود...
آیا اگر به جای امام خدا پیامبران جدید می فرستاد، تفرقه و اختلاف از بین نمی رفت؟
شهر سوال ـ اشکال اصلی این تصور از این جا نشات می گیرد که رمز اصلی اختلافات را مد نظر قرار نداده است. گویی عده ای تصور می کنند که دلیل اصلی اختلافات انسان ها اینجاست که حقیقت را به خوبی نفهمیده اند و به همین دلیل دچار اختلاف و تفرقه شده اند. و اگر راهی وجود داشت که حقیقت را کامل تبیین کند، تفرقه ها از بین می رفت.
ریشه تناسخ به کجا بر میگردد؟
شهر سوال ـ در جهان اسلام نیز پاره از حكما و متكلمان پیرو این عقیده شدهاند بگونهاى دیگر، از جمله فرقه قدریه كه پیرو احمد بن حائطاند و پیرو مذهب معتزلى و قائل به امامت نظاماند.[۴] قائلین به تناسخ بر ۵ دستهاند.[۵]
اعتراض کردن به جزای مقدر شده در آخرت
شهر سوال ـ در آن روز، اعتراض و درگیری، نه علیه حکم عادلانه یا مهربانانه صادر شده از محضر خدا، بلکه جنگ و درگیری بین اصحاب جهنم است. و همین دشمنی آنها با یکدیگر، خود یکی از عذاب های جهنمی است.
حضرت آدم مگر معصوم نبود، پس چرا گناه كرد و از بهشت رانده شد؟
شهر سوال ـ باید بدانیم بهشتی كه حضرت آدم (ع) از درخت ممنوعه خورد، بهشت برزخی بود نه بهشت دنیوی، در بهشتی كه آدم(ع) حضور داشت تكلیف نبود فلذا امر و نهی در این بهشت تكلیف آور نیست، امر و نهی به دو نوع تقسیم می شود: مولوی و ارشادی. امر مولوی الزام آور است فلذا اطاعت از آن واجب و سرپیچی از آن معصیت است، اما امر ارشادی الزام آور نیست. مثل اینكه كسی به دوستش بگوید: از این مسیر به خانه نرو! چنین امری الزام آور نیست می تواند اطاعت كند و می تواند اطاعت نكند. ( اما اعتناء نکردن به این توصیه ممکن است تبعاتی داشته باشد.)
چرا در بعضی موارد در سجده اسم ائمه برده می شود؟ آیا این سجده برای ائمه محسوب نمی شود؟
شهر سوال ـ در تفسیر نمونه در این باره می نویسد: سجده به معنى پرستش و عبادت مخصوص خدا است، و براى هیچكس در هیچ مذهبى پرستش جایز نیست، و توحید عبادت كه بخش مهمى از مساله توحید است كه همه پیامبران به آن دعوت نمودند، مفهومش همین است. بنا بر این، نه یوسف كه پیامبر خدا بود، اجازه مىداد كه براى او سجده و عبادت كنند و نه پیامبر بزرگى همچون یعقوب اقدام به چنین كارى مىكرد، و نه قرآن به عنوان یك عمل شایسته یا حد اقل مجاز از آن یاد مىنمود. (تفسیر نمونه، ج۱۰، ص: ۸۲)
