شهر سوال ـ ابو الصّلت هروى گوید: آنگاه كه مأمون علماى فرق مختلف اسلامى و نیز علماى یهود، نصارى، مجوس، صابئین و سایر اهل علم و كلام را نزد حضرترضا علیه السّلام گرد آورد، و هر كس از جاى برخاسته و سخنى گفت جواب قاطع گرفت و ساكت ماند كه گوئى سنگ در دهانش گذاردهاند، (در آخر كار) علىّ بن- محمّد بن جهم برخاست و گفت: یا ابن رسول اللَّه! آیا شما قائل به عصمت انبیاء هستید؟.
کلام و عقاید
چرا بین شیعه و اهل سنت اختلاف وجود دارد؟
شهر سوال ـ اختلافات شیعه و سنی در اصل مساله رهبری است، شیعه اهل بیت را معصوم دانسته و دین خود را از آنها اخذ می کند، اما اهل سنت، این مرجعیت را نپذیرفته و در تعیین رهبر و مرجع خود نیز اختلافاتی دارند. حنبلی و شافعی و مالکی و حنفی از فرقه های اساسی اهل سنت می باشد.
از خلقت انسان چقدر می گذرد؟ آیا در قرآن هم به آن اشاره شده؟
شهر سوال ـ «أَ فَعَیینا بِالْخَلْقِ الْأَوَّلِ بَلْ هُمْ فی لَبْسٍ مِنْ خَلْقٍ جَدیدٍ؛[قاف/۱۵] آیا ما از آفرینش نخستین عاجز ماندیم (كه قادر بر آفرینش رستاخیز نباشیم)؟! ولى آنها (با این همه دلایل روشن) باز در آفرینش جدید تردید دارند.»
آیا انسان های امروز، همه فرزندان آدم و حوا هستند؟
شهر سوال ـ از ظاهر آیات قرآن و روایات بر می آید كه، آدم و حوا علیهما السلام اولین انسان ها از نسل موجود بشر روی زمین بوده و نسل کنونی بشر به آن ها می رسد، و آیات متعددی از قرآن به این امر اشاره کرده است.
چه دلیلی برای اثبات زندگی پس از مرگ وجود دارد؟
شهر سوال ـ گرچه پیامبران الهی در هدایت بشر كوششها كرده و در تهذیب جامعه انسانی مجاهدتها نموده‌اند، ولی به اصلاح همگان توفیق نیافتند و ریشه ستم و دست تجاوز به كلّی قطع نشد؛ بلكه همواره در قبال رادمردان پارسا و وارستگان پاكدامن، گروهی به شرارت پرداخته و دست به خونریزی و دامن به آلودگی و دل به تبهكاری زده‌اند و در دنیا پاكان به پاداش خیر نرسیده و نمی‌رسند و تبهكاران هم به كیفر تلخ گرفتار نیامده و نمی‌آیند.
چگونه انسان مختار است با اینکه خلقتش بدون رضایتش بوده؟
شهر سوال ـ در مساله جبر و اختیار، سوال درباره افعالی است که انسان آن ها را با انتخاب خود انجام می دهد. و الا روشن است که انسان در بعضی از مسائل هیچ گونه اختیاری ندارد. همه می دانیم که ما در انتخاب پدر و مادر خود، محل تولد و نظیر آن هیچ اختیاری نداشته ایم! می دانیم که مریضی و مرگ و فقر و ... از حوزه تصمیم گیری ما خارج است. چون اکثر عوامل اثر گذار در آن، ربطی به ما ندارد و ما نمی توانیم آن عوامل را کنترل کنیم. و اتفاقا همین ضعف ها و ناتوانی های ما، آیت و نشانه ای بر بنده بودن ما، و وجود خالقی قادر است.
لطفاً درباره اختلاف روش شیعه و سنی در نماز توضیح بفرمایید؟
شهر سوال ـ ریشه اساسی اختلاف آن است كه اهل تسنن به سیره خلفا روی آورده، و حتی اجتهادات آنان در برابر نصوص دینی را حجت میدانند، لذا حتی در مواردی كه سیره خلفا برخلاف ظاهر قرآن یا سنّت پیامبر(ص) باشد، به آن عمل میكنند.
چگون می توان بشر را از رنج ها خلاص کرد؟
شهر سوال ـ قبل از هر چیز باید به تفکیک مساله بپردازیم. منظور از رنج، چه نوع رنجی است؟ رنجی که در زندگی مادی با آن مواجه هستیم، یا رنج در زندگی معنوی مد نظر است؟
آیا دین از سیاست جداست؟
شهر سوال ـ قبل از هر گام در بررسی این سوال، باید منظور از دین روشن شود. چون بین دین های حاضر در صحنه اجتماع، تفاوت های بنیادین و اساسی ای وجود دارد. و با توجه به این تفاوت های فراوان و محیط پرسش، می توانیم مساله را محدود به اسلام نموده و سپس آن را بررسی کنیم. در واقع به این سوال جواب دهیم که آیا اسلام از سیاست جدا است؟
اعتقاد مشرکین و بت پرستان دوران جاهلیت چه بود؟
شهر سوال ـ آیاتی از قرآن بیانگر اعتقادات بت پرستان دوره جاهلیت است. و در بعضی آیات قسمتی از اعتقادات صحیح آنها بیان شده که همان پذیرش "الله" به عنوان خالق جهان است. و با نتیجه گیری از این اعتقاد صحیح در صدد اصلاح انحرافات آنها بوده است:
هدف از خلقت انسان چیست؟ آیا فقط عبادت خداوند است؟
شهر سوال ـ برای این كه جواب سؤال اول مشخص شود به خودمان رجوع می كنیم. ما انسان ها قوّه خیال و تعقل داریم؛ قوّه شنوایی و بینایی داریم، حتی كمال جویی و آگاهی جویی داریم؛ و ... اینها كمالات ذاتی ماست اگر این قوا نباشند موجودی بنام انسان نیز نخواهد بود. اگر كسی از ما بپرسد كه شما چرا می بینید یا می شنوید؟ چه جوابی می دهیم؟
انسان موجودی مختار است یا مجبور؟
شهر سوال ـ دانشمندان الهی با راهنمایی از عقل وكمك گرفتن از روایات امامان معصوم"ع" معتقدند: انسان نه مجبور است كه فقط ابزار كار باشد وهیچ اختیاری ازخود نداشته باشد ونه مستقل كه خداوند او را به حال خود رها كرده باشد.[۱]
