شهر سوال ـ نظام مخلوقات، به بهترین شکل ایجاد شده، چون توسط کسی ایجاد گردیده که در دانش و توانایی او هیچ محدودیتی وجود ندارد. اما سوء اختیار انسان و گناه می تواند این نظام احسن را به هم بریزد. چون سوء اختیار می تواند ظلم به دیگری (اعم از طبیعت، حیوانات یا انسان های دیگر) باشد. و ممکن است دامنه این ظلم نیز بسیار گسترده شود. یا اینکه سوء اختیار، با نقض قوانین عالم، انسان را مبتلا به محرومیت های بسیار کند. در ذیل به بعضی از آیات مرتبط با این مساله اشاره می کنیم.
اخلاق و عرفان
بنده واقعی کیست؟
شهر سوال ـ بندگی خدا در قدم اوّل متوقف بر معرفت و شناخت حقیقی پروردگار است. از این رو در روایت آمده است: "كسی كه گناه می كند، خدا را به مفهوم واقعی نمی شناسد". البته معرفت عقلانی كافی نیست. باید امدادها و الطاف و صفات جمال را بشناسد تا عواطف بر انگیخته شود.
چگونه با حضور قلب نماز بخوانیم؟
شهر سوال ـ طول دادن و با تأنی خواندن نماز: اگر كسی ركوع و سجود را مقداری طولانی كند و با حال خوشی اذكار و سجود را بگوید، در حضور قلب مؤثر خواهد بود.
چه کنیم حضور قلب داشته باشیم؟
شهر سوال ـ ابراهیم كرخى گوید: از امام صادق علیه السّلام شنیدم مىفرمود: خداوند در این جهان براى هیچ فردى پارسائى و زهد [و حضور قلب در نماز را] فراهم نكرد مگر اینكه من براى او امید بهشت دارم، بعد فرمود: و دوست دارم اینكه هر مؤمنى از شما شیعیان هنگام نماز واجب خود دلش متوجّه خداوند باشد، و فكرش بدنیا و امور دنیوى مشغول نگردد، چون هیچ مؤمنى در نماز به خداوند از روى دل متوجّه نباشد جز اینكه خداوند نیز به او روى آورد و دل بندگان را بدوستى او توجّه دهد علاوه بر آنكه خود وی را دوست میدارد.[۱]
منظور از گناه کبیره چیست؟ آیا توبه از این گناهان ممکن است؟
شهر سوال ـ همین طور علمای اسلام آن را هفت و برخی ده و برخی بیست و بعضی سی و چهار و بعضی چهل و برخی بیشتر ذكر كرده اند. از مجموعة روایات و كلمات بزرگان دین می توان فهمید آن چه ذكر شده، به عنوان نمونه‌ها و مصادیقی از گناهان كبیره است.
چگونه می توانیم آدم صبوری باشیم؟
شهر سوال ـ الگو پذیرى از اولیاى خدا: با بررسى اجمالى زندگانى بزرگان در مى یابیم که آنها همواره با مشکلات روبه رو بوده اند. با الگوگیرى از بزرگان مى توان شیوه مقابله با مشکلات را آموخت. این موضوع را خداوند به پیامبرش گوشزد مى کند و مى فرماید:
برای اموات چه کاری میتوانیم انجام دهیم؟
شهر سوال ـ مالك مى گوید: من همواره آن را در شبهاى جمعه مى خواندم، تا اینكه پیامبر اكرم صلّى اللَّه علیه و آله را در خواب دیدم و ایشان به من فرمود: «اى مالك، در برابر نورى كه به امّت من هدیّه نمودى، خداوند در ثواب آن تو را آمرزید.» سپس فرمود: «خداوند در قصرى بهشتى كه «منیف» نامیده مى شود، خانه اى براى تو بنا نمود.»[۲]
چگونه یک شخص بی نماز را به نماز دعوت کنیم؟
شهر سوال ـ آیت الله دستغیب در ابتدای کتاب گناهان کبیره خود، مثال زیبایی دارند و آن اینکه فرض کنید در زمان قدیم با کاروانی عازم مسافرت هستید. در یکی از کاروانسراها، راهنمای کاروان را می بینید که بسیار نگران و شدیدا در جنب و جوش است. به این دلیل که تا منزل بعدی راه سختی در پیش دارید و باید حسابی خود را مهیا کنید و آب بردارید و ... حال شما چگونه خواهد شد؟ ایا بی تفاوت می نشینید و او را نگاه میکنید؟
در مقابل انسانهای بد دهن چه باید کرد؟
شهر سوال ـ فرو بردن خشم یكی از فضائل اخلاقی است كه محدود به زمان یا مكان یا فرد خاصی نیست و در همه شرایط به عنوان یك فضیلت به حساب میآید. قرآن مجید یكی از اوصاف پرهیزكاران را "وَالْكَظِمِينَ الْغَيْظَ" میداند و این صفت را مقید به قید و وصفی نكرده است،[۱] یعنی در هر حال این صفت، پسندیده و قابل تحسین است.
چگونه از تند خویی دور شوم؟
شهر سوال ـ به هنگام بروز عصبانیت و تندخوئی سریع، حالات خود را تغییر دهید مثلاً اگر ایستاده اید بنشینید و اگر نشسته اید دراز بكشید و صورت خود را با آب سرد بشوید و یك لیوان آب خنك بیآشامید و خود را از موقعیت دور سازید.
گوش دادن به غیبت دیگری چه حکمی دارد؟
شهر سوال ـ امام باقر(ع) فرمود: هر كه نزد وى از برادر مؤمنش غیبت شود و او به یارى و كمكش بشتابد و از او دفاع كند، خداوند در دنیا و آخرت وى را یارى كند و اگر به كمك و یارى اش نشتابد و از او دفاع نكند با این كه قدرت كمك دارد، خداوند در دنیا و آخرت وى را حقیر و ناچیز گرداند.
چگونه دعایی به استجابت نزدیک تر است؟
شهر سوال ـ دعا باید در حالت بیم و امید باشد. نه آن چنان از اعمال خود راضی باشید كه گمان كنید هیچ نقطه تاریكی در زندگی شما نیست و هیچ گناهی مرتكب نشده اید و نه آن چنان مأیوس باشید كه خود را شایسته عفو و بخشش خدا و اجابت دعا ندانید.
