اخلاق و عرفان

شهر سوال ـ اما بدی و زشتی دروغ، در مواردی رنگ می بازد! چون اگر دروغ برای از بین بردن اعتماد عمومی، قبیح شمرده شده است، در جایی که امنیت عده ای بیجا به خطر افتاده، حفظ این امنیت، از حفظ اعتماد مهم تر است. و مواردی نظیر این وجود دارد که ما باید برای درکی جامع در این باره، استثناهای دروغ را از دین الهی اخذ می کنیم. چون نقص فهم بشری، اعتماد به آن را در این زمینه ها، غیر ممکن می سازد. علاوه بر آنکه ممکن است منافع انسانی سبب شود، عده ای با مغالطه و شیادی، احکام اخلاقی را به نفع طبقه ای تغییر دهند.

شهر سوال ـ حتی علیرغم اینکه شیطان نمی تواند معصومین را دچار گمراهی کند، اما آنان را به طور کامل به حال خود رها نمی کند و وسوسه خود را انجام می دهد.

شهر سوال ـ شناخت راز و رمز مشکلات: اگر کسى بداند که وجود بلا و مصیبت در زندگى بشر چه اثرى دارد، آن را با آغوش بازمى‏‌پذیرد. در روایات از سختی‌ها به عنوان الطاف خداوند یاد شده است. امام صادق (ع) مى‌‏فرماید: «خداوند مؤمن را با بلا دلجویى مى‌‏کند، چنان که مرد با هدیه‌‏اى که از سفر براى خانواده‌‏اش مى‌‏برد، از آن‏ها دلجویى مى‌‏کند.»

شهر سوال ـ انسان علاوه بر وجهه مادی، دارای وجهه ای غیر مادی است که بخش اصلی وجود او را تشکیل می دهد. و به همین دلیل همیشه تمایلاتی نسبت به مسائل معنوی در وجود خود احساس می کند.

شهر سوال ـ دسته اول: جمعی از آنها صاحبان بوق و شاخند، که آنها را قلندران خوانند، که نه معنی تصوف را فهمیده اند، و نه «هر را از بر»[۱] شناخته اند. و نه از راه رسم دین، ایشان را اثری، و نه از خدا و پیغمبر، آنها را خبری است. روزگار خود را به گدایی وسؤال از مردم صرف نموده، و نام درویشی و ترک دنیا را بر خود بسته اند. و این طایفه، اراذل ناس، و پست ترین طوایف عالم اند.