آیا هر گناهی سبب به هم ریخته شدن نظام عالم است؟
نظام مخلوقات، به بهترین شکل ایجاد شده، چون توسط کسی ایجاد گردیده که در دانش و توانایی او هیچ محدودیتی وجود ندارد. اما سوء اختیار انسان و گناه می تواند این نظام احسن را به هم بریزد. چون سوء اختیار می تواند ظلم به دیگری (اعم از طبیعت، حیوانات یا انسان های دیگر) باشد. و ممکن است دامنه این ظلم نیز بسیار گسترده شود. یا اینکه سوء اختیار، با نقض قوانین عالم، انسان را مبتلا به محرومیت های بسیار کند. در ذیل به بعضی از آیات مرتبط با این مساله اشاره می کنیم.
فسادهایی که با سوء اختیار و ظلم به دیگران به وجود آمده اند:
قرآن از عمل فرعون سخن می گوید که مستکبران چگونه قوم پرشماری را به بدترین وضعیت مبتلا می کنند:
«وَ إِذْ نَجَّیْناكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذابِ یُذَبِّحُونَ أَبْناءَكُمْ وَ یَسْتَحْیُونَ نِساءَكُمْ وَ فی ذلِكُمْ بَلاءٌ مِنْ رَبِّكُمْ عَظیمٌ؛[بقره/۴۹] و (نیز به یاد آورید) آن زمان كه شما را از چنگال فرعونیان رهایى بخشیدیم كه همواره شما را به بدترین صورت آزار مى دادند: پسران شما را سر مى بریدند و زنان شما را (براى كنیزى) زنده نگه مى داشتند. و در اینها، آزمایش بزرگى از طرف پروردگارتان براى شما بود.»
البته مساله محدود به طغیان هایی نظیر طغیان فرعون نیست. چون یک حرکت در یک گوشه نیز می تواند امتداد بسیار پیدا کند. مثلا یک قتل علاوه بر ظلم در حق مقتول، می تواند سبب یتیم شدن فرزند او، و تربیت نامناسبش شود و او نیز مفسدی بشود که دیگرانی را به تبه کاری بکشاند و این زنجیره تا مدت زمان بسیاری امتداد یابد. از همین رو نباید این گناه را محدود در یک گوشه دید:
«أَنَّهُ مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِی الارْضِ فَكَأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَمیعاً؛[مائده/۳۲] هر كس، انسانى را بدون ارتكاب قتل یا فساد در روى زمین بكشد، چنان است كه گویى همه انسانها را كشته.»
یا اینکه یک عمل منافی عفت می تواند دختری را تباه کند و آن دختر نیز مردان بسیاری را تباه کند که هر کدام از آن مردان نیز دخترانی را تباه کنند و آن دختران نیز ...
که با دقت در امتداد گناهان می یابیم که چگونه یک گناه، فساد در زمین می شود. تا جایی که یک منافق نسل ها را تباه می کند:
«وَ إِذا تَوَلَّى سَعى فِی الارْضِ لِیُفْسِدَ فیها وَ یُهْلِكَ الْحَرْثَ وَ النَّسْلَ؛[بقره/۲۰۵] (نشانه منافق، این است كه) هنگامى كه روى برمى گردانند (و از نزد تو خارج مى شوند)، در راه فساد در زمین، كوشش مى كنند، و زراعتها و چهارپایان را نابود مى سازند.»
دسته دیگر فسادها، فسادهایی هستند که به دلیل نقض قوانین انسان ها را از نعمات محروم می کند:
«وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَكاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الارْضِ وَ لكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْناهُمْ بِما كانُوا یَكْسِبُونَ؛[اعراف/۹۶] و اگر اهل شهرها و آبادیها، ایمان مى آوردند و تقوا پیشه مى كردند، بركات آسمان و زمین را بر آنها مى گشودیم ولى (آنها حق را) تكذیب كردند ما هم آنان را به كیفر اعمالشان مجازات كردیم.»
البته محرومیتی که انسان در این وادی می کشد، بسیار کمتر از آن است که حقش است:
«وَ ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصیبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَیْدیكُمْ وَ یَعْفُوا عَنْ كَثیرٍ؛[شوری/۳۰] هر مصیبتى به شما رسد بخاطر اعمالى است كه انجام داده اید، و بسیارى را نیز عفو مى كند.»
در تفسیر شریف المیزان ذیل این آیه چنین آمده است: كلمه «مصیبت» به معنای هر ناملایمی است كه به انسان برسد و مراد از جمله «ما كسبت ایدیكم»، گناهان و زشتی هاست. خطاب در این آیه شریفه، اجتماعی و متوجه جامعه است، بنابراین مراد از «مصیبت» هم، مصائب عمومی و همگانی از قبیل قحطی، گرانی، وبا، زلزله و امثال آن می باشد. پس معنای آیه این گونه می شود: مصائب و ناملایماتی كه متوجه جامعه شما می شود، همه به خاطرگناهانی است كه مرتكب می شوید.
نظرات