آیا دستور قرآن برای قطع گردن کفار، مثله کردن نیست؟
«فَإِذا لَقیتُمُ الَّذینَ كَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقابِ حَتَّى إِذا أَثْخَنْتُمُوهُمْ؛[محمد/۴] و هنگامى كه با كافران (جنایت پیشه) در میدان جنگ رو به رو شدید گردنهایشان را بزنید، (و این كار را هم چنان ادامه دهید) تا به اندازه كافى دشمن را در هم بكوبید.»
بدیهى است گردن زدن كنایه از قتل است، بنا براین ضرورتى ندارد كه جنگجویان كوشش خود را براى انجام خصوص این امر به كار برند، هدف این است كه دشمن از پاى درآید، ولى چون گردن زدن روشنترین مصداق قتل بوده روى آن تكیه شده است. بنابراین این آیه در صدد بیان اصل وجوب كشتن كفار محارب با اسلام است و ربطی به مثله كردن ندارد.
و تعبیر اسراف در قتل که در آیات از آن نهی شده، مربوط به حکم مثله کردن می باشد و قرآن نهی از مثله کردن را با این تعبیر بیان کرده است:
«وَ لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتی حَرَّمَ اللَّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً فَلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ كانَ مَنْصُوراً؛[اسراء/۳۳] و كسى را كه خداوند خونش را حرام شمرده، نكشید، جز بحق! و آن كس كه مظلوم كشته شده، براى ولیش سلطه (و حق قصاص) قرار دادیم اما در قتل اسراف نكند، چرا كه او مورد حمایت است.»
اسحاق بن عمار از امام رضا(ع) درباره معنای اسراف در قتل می پرسد که امام(ع) می فرمایند: منظور کشتن شخصی غیر از قاتل و یا مثله کردن قاتل است.[۱]
همچنین در قرآن از هر گونه تعدی نهی شده است:
«وَ قَاتِلُواْ فىِ سَبِیلِ اللَّهِ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَكُمْ وَ لَا تَعْتَدُواْ إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ؛[بقره/۱۹۰] و در راه خدا، با كسانى كه با شما مى جنگند، نبرد كنید! و از حدّ تجاوز نكنید، كه خدا تعدّى كنندگان را دوست نمى دارد!»
انسانی که جان دیگر انسان ها برایش ارزش دارد و تنها در جایی که چاره ای برایش نمانده و ضرورتها ایجاب کرده است که دندان پوسیده ای را بکشد، عملش از روی حکمت و منطق است و جایی برای واکنش های غضب آلود غیر منطقی ندارد و هر گونه فراتر عمل کردن از ضرورت ها نوعی تعدی برایش به شمار می آید که طبق نهی قرآنی باید از آن پرهیز کند.
[۱]. تفسیر نور الثقلین، ج۳، ص: ۱۶۲.
نظرات