چرا یک مرد مسلمان می تواند چهار زن به همسری بگیرد؟ چرا این حق برای زن نیست؟

یه سوال دارم داداش همون خدا گفته همه چیز برای زن و مرد یکیه
اگه یه زنی مثل مرد دلش بخواد و مردش نتونه ارزاش کنه باید بره بمیره؟

سلام
اگر مطلب را به نیت خندیدن می خوانید، طبیعتا آن را به درستی مطالعه نمی کنید. و الا همین اشکال شما درباره dna در متن جواب داده شده است! و سایر مطالبی که نوشته اید بیشتر این تصور را درست می کند که مطلب را اصلا نخوانده اید. سخن در این بود که زن حمایت مرد را از دست می دهد و ...

ضمن عرض سلام
مطلبی که به آن اشاره کرده اید به طور متعدد در این سایت مورد اشاره قرار گرفته است که در بحث صیغه، اصل آن برای مجردانی است که توانایی ازدواج دائم ندارند و در اصول کافی بابی منحصر به نهی افراد متاهل از صیغه کردن وارد شده است. و در بحث ازدواج دائم نیز قرآن در همان جایی که اجازه این کار را می دهد، برای آن نیز شرط می گذارد (آیه ۳ سوره نساء) علاوه بر آنکه روشن است از منظر اسلام، اصل بر تک همسری است. کما اینکه پیامبر (ص) تا زمان حیات حضرت خدیجه (س) همسر دیگری نداشتند و دوره بعدی شرایط اجتماعی تعدد همسران را ایجاب کرد. کما اینکه حضرت علی (ع) نیز تا زمان حیات حضرت فاطمه (س) همسر دیگری نداشتند.

سلام و عرض احترام.
سه مساله در کامنت شما بود که در جواب عرض میکنم:
۱-هرگز نگفته و نمی گوییم که حکم جواز چند همسری برای مرد، مختص ۱۴۰۰ سال قبل بوده است. بلکه این حکم برای شرایطی کارگشاست که در هر زمانی می تواند موجود باشد. مثل همان زنانی که بهره ای از زیبایی ندارند.
۲-راه جلوگیری از ازدواج مجدد، در اعدام کردن و ... نیست. و برای این کار راهکارهایی بیان شده است که منطقی تر هستند. اینکه به مرد گفته شده، هوسران و تنوع طلب نباشد و به زن گفته شده است نیازهای شوهرش را تامین کند تا بیرون از خانه عطشی نداشته باشد. و به نظر می رسد زن به خوبی می تواند با تامین نیازهای روحی و جسمی شوهرش، او را از ازدواج مجدد باز دارد.
۳-عشق خوب است. اما انسان در زندگی همیشه با شرایط ایده آل مواجه نیست. و باید فکری به حال انتخاب بین بد و بدتر نیز داشت.

سلام
اگر به تاریخ مراجعه بفرمایید (نه آنکه شایعات خیالی را جای تاریخ قرار دهید) می بینید که در زمانی که عربها چندین زن می گرفته اند، ایرانی ها نیز همین گونه عمل می کردند و البته وضعیت زنان در مسائل دیگر نیز بسیار اسف بار بود. و درباره کوروش نیز هردوت ذکر می کند که او چند همسر داشته است.
اما درباره اصل قضیه نیز باید توجه کرد که نگاه متعصبانه و توهین کردن مشکلی را حل نمی کند. در بالا به فرق هایی اشاره شده است که با توجه به آن چند همسری برای زن،بیش از همه به ضرر خود زن می باشد. در حالی که چند همسری برای مرد، از زاویه نگاه زن دوم، امری خوب است.
و البته معلوم است که چند همسری برای مرد به خاطر تنوع طلبی و ... نیز مذموم است ولی در بعضی از شرایط ممکن است این مساله به مصلحت بعضی از افراد باشد.

سلام
اولا چند همسری در طرف زن با چند همسری در طرف مرد، دو مساله جداگانه است و می توان به هر کدام پرداخت.
دوما همان گونه که خودتان فرمودید بحث جمعیت فقط یکی از موارد است و در کنار آن حکمت های دیگری هم ذکر می شود.
سوما به هر حال مساله جنسی نیز یکی از ابعاد ازدواج است.
چهارما در جامعه همیشه مصالح عموم بر مصالح فرد ترجیح داده می شود و اگر وضعیت کلی جامعه، این ازدواج را تجویز کند، به زن اول توصیه می شود که آن را تحمل کند.
پنجما اینکه زن چنین چیزی نمی پذیرد، هیچ منافاتی ندارد با آنکه غیرت مرد نیز مخالف این عمل باشد و قطعا هر دو وجود دارد.

سلام در این دنیا محدودیت حاکم است ولی در آن دنیا محدودیتی نیست که سبب آزار انسان شود.

سلام
یعنی فکر می کنید که در تفسیر خلاف ظاهر مسلم آیه قرآن چیزی گفته می شود؟ که اگر خوشمان نیامد بگوییم پس حتما همه بد فهمیده اند؟

سلام
مطابق تصور شما، پرورش شاگرد توسط ائمه بی معنا می شود. چون ظاهرا تصور کرده اید که در هر مساله ای باید به طور مستقیم به امام مراجعه کرد. در حالی که امام شاگرد تعلیم می دادند و بعد به او می گفتند در مسجد بنشیند و به سوالات مردم جواب دهد. و به شاگردانشان می فرمودند که اصول را بیاموزند تا بتوانند خودشان فروع را بفهمند.
پس طبق بیان و عملکرد خود معصومین سخن عالم دینی، می تواند حجت باشد. البته شکی نیست که ما احساس بی نیازی از امام نداریم. اما مشخص است که در زمان غیبت راه برای ما باز شده تا خودمان بتوانیم مسائل را بفهمیم نه آنکه قرآن و حدیث را به بهانه غیبت معصوم ، تعطیل کنیم.
و مطابق آیه صریح قرآن چند همسری جایز است. و اینکه ممکن است مشکلاتی پیش بیاید، راه حل مشکلات در پاک کردن صورت مساله نیست. مثلا شما فرض می کنید که مرد نمی تواند عدالت را رعایت کند و بعد می خواهید نتیجه بگیرید که چند همسری جایز نیست حال آنکه درمان این مشکل، رعایت عدالت است نه پاک کردن صورت مساله

سلام
آیا شما در جوابی که داده شده، اشکالی منطقی می بینید؟
اگر اشکال منطقی ندارد، چرا نباید آن را گفت؟ چون به فلان نتیجه می رسد؟

سلام
اولا چند زن داشتن، واجب نیست که بگوییم این زمانه نمی توان به آن عمل کرد! پس اگر عملی نیست، نیازی به تغییر حکم ندارد.
ثانیا اشکالات شما متوجه خود حکم نیست. بلکه متوجه بعضی از تبعات آن است. و حتما هم توجه دارید که اسلام با شرط کردن رعایت عدالت، چنین مجوزی داده است.
مطالب دیگر نیز با مطالعه اصل پست باید روشن شود.

با عرض سلام خدمت شما پرسشگر گرامی!

غیر از مطالبی که در کامنت ها درج شده است، به نکات دیگر اشاره می کنم:

اگر مردی تصمیم به ازدواج مجدد گرفت، باید در قدم اول ببیند که آیا همسر اولش قابلیت پذیرش این موضوع را دارد یا نه.
اگر قرار است دوباره ازدواج كنید باید جوانب روابط همسر و خانواده اش و خودتان و خانواده تان را بسنجید.

در این نوشته به بیان مهارت هایی خواهیم پرداخت که مردانی که قصد ازدواج دوم دارند و همچنین همسران آنان، قبل از هر چیز باید آن ها را فرا بگیرند تا شاید حوادث تلخ در جامعه نباشیم.نوربخش کارشناس و مشاور خانواده معتقد است که اگر مردی تصمیم به ازدواج مجدد گرفت، باید در قدم اول ببیند که آیا همسر اولش قابلیت پذیرش این موضوع را دارد یا نه. نظر این مدرس دانشگاه را بخوانید...

دلایل تصمیم به ازدواج مجدد را به زن اول تان بگویید
اگر مرد بتواند با همسر اولش صحبت کند و نقایص یا مشکلاتی را که باید برطرف شود، با او مطرح کند شاید دیگر به ازدواج مجدد نیاز نباشد. ولی اگر مسئله با گفت و گو حل نشد یا اصلا حل شدنی نبود، مثلا زنی بچه دار نمی شود و مرد به خاطر داشتن فرزند تصمیم به ازدواج مجدد می گیرد، باز هم باید آن مشکلات را به همسرش بگوید و اعلام کند که فقط به این دلیل تصمیم دارم با یک زن دیگر ازدواج کنم و به هیچ عنوان دوست ندارم که زندگی الانم نابود شود. بالاخره متلاشی شدن زندگی، آسیب های زیادی برای زوج ها و فرزندان دارد. مرد باید از همسر اولش بخواهد که با همسر دوم زندگی کند و تعامل مثبت داشته باشد. مرد باید مساوات را بین هر دو همسرش رعایت کند که این مدیریت بسیار حساس و سخت است. چنین مردهایی باید توان جسمانی و روحی بالایی داشته باشند تا در مشکلات این نوع زندگی کم نیاورند. این مدیریت از تقسیم مساوی زمان بودن با هر دو همسر شروع می شود و تا تقسیم عادلانه محبت بین این دو ادامه می یابد.

غالبا زندگی با هوو در یک منزل امکان پذیر نیست
غالبا زن اول و دوم نمی توانند در یک خانه و زیر یک سقف زندگی کنند چون در این حالت ریشه اختلافات خیلی گسترده می شود. همسر اول و دوم را اصلا نمی شود در یک طبقه از خانه مدیریت کرد. بنابراین مرد باید قدرت مالی برای تامین مسکن و نفقه هر ۲ همسرش را داشته باشد. البته اگر هر ۲ خانه، در یک آپارتمان هم نباشد بهتر است، زندگی همسر اول و دوم در یک منزل، زندگی را به میدان جنگ تبدیل می کند و باعث رقابت و حسادت زیادی بین همسران می شود که به هیچ وجه توصیه نمی شود.

هیچ زنی، هوو دوست ندارد
مهم ترین فلسفه ازدواج به دست آوردن آرامش و امنیت است. باید بپذیریم که یک دختر با ازدواج به دنبال کسب امنیت و آرامش است، آرزویی که با حضور یک زن دیگر در کنار همسرش از بین می رود. حالا چه دلایل شوهرش برای ازدواج مجدد منطقی باشد چه غیر منطقی، آن چه مهم است این که معمولا هیچ زنی دوست ندارد شوهرش به فکر ازدواج دوم بیفتد.

مردها قبل از گرفتن زن دوم حواس شان باشد که...
اگر مردی تصمیم به انتخاب همسر دوم دارد باید حتما آگاهانه و با دلایل منطقی این عمل را انجام دهد. مرد باید بداند که زن اول از حضور یک رقیب در زندگی اش رضایت قلبی ندارد و اگر می بینید که مردانی با ۲ همسر زندگی به ظاهر آرامی دارند، شاید زن اول دارد می سوزد و می سازد چون می بیند چاره دیگری ندارد. در چنین زندگی هایی معمولاً در صورت رعایت نکردن عدالت همسر اول آسیب های زیادی می بیند. در چنین خانواده هایی بچه ها رشد کافی ندارند. مردها در این مواقع باید حواس شان به همه این آسیب ها باشد.

زنت چ گناهی کرده.واقعا حرفت بیرحمانس شماها مگه دل ندارین ک با شریک زندگیتون همچین کاری میکنین.حالا ب خاطر دوست داشتنت از خیر بچه خودت بگذر از پرورشگاه بیار چی میشه مگه

با عرض سلام و تشکر از ارتباطتان با شهر سوال!

نسبت به نکات ابتدایی که مطرح کردید، تقریباً پاسخ در لابه لای بحث ها و کامنت ها مطرح شد.
اما در مورد نگاه دین به زنان لازم است، مباحثی را خدمتتان عرض کنم:
۱- جایگاه واقعی زن در اسلام:
از دیدگاه دین اسلام، نگاه ابزاری به زن بزرگترین بی‌حرمتی به اوست.
یکی از عالی ترین برنامه های اسلام که این دین را سرآمد تمام ادیان قرار داده است، از بین بردن تمام بی عدالتی نسبت به زن بوده است. اسلام بنیان برتری طلبی های قومی، نژادی، جنسی و مالی را ویران نمود و تمام انسان ها از مرد و زن، غنی و فقیر، عرب و عجم، سیاه و سفید، و زشت و زیبا را در یک صف قرار داد.

این دین آسمانی تنها ملاک برتری را تقوا و ارزش های معنوی و فضائل اخلاقی دانسته است. خداوند متعال می فرماید: «یا ایها الناس انا خلقناکم من ذکر وانثی وجعلناکم شعوبا وقبائل لتعارفوا ان اکرمکم عند الله اتقاکم » «ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیره ها و قبیله ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید، گرامی ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست.»

از طرف دیگر، هدایت تشریعی، عام و گسترده است و به گروه خاصی اختصاص ندارد و هر کس می تواند از این دریای رحمت الهی حظ و بهره ای ببرد و راه تکامل و سعادت خویش را هموار سازد. خداوند متعال می فرماید: «انا هدیناه السبیل اما شاکرا واما کفورا» «ما راه را به او (انسان) نشان دادیم، خواه شاکر باشد یا ناسپاس.» پس اختلاف در جنسیت نمی تواند مانعی برای تکامل باشد.

شهید مطهری رحمه الله پیرامون این موضوع چنین می گوید: «اسلام در سیر من الخلق الی الحق یعنی در حرکت و مسافرت به سوی خدا هیچ تفاوتی میان زن و مرد قائل نیست.»

نمونه های تاریخی، گواهی صادق بر این مدعاست. در طول تاریخ، زنان بسیاری بوده اند که قله های ترقی را در نوردیده و به عنوان زنان نمونه و الگو معرفی شده اند. «ضرب الله مثلا للذین ءامنوا امرات فرعون اذ قالت رب ابن لی عندک بیتا فی الجنة ونجنی من فرعون وعمله ونجنی من القوم الظالمین ومریم ابنت عمران التی احصنت فرجها» «خداوند برای مؤمنان به همسر فرعون مثل زده است در آن هنگام که گفت: پروردگارا خانه ای برای من نزد خودت در بهشت بساز و مرا از فرعون و کار او نجات ده و مرا از گروه ستمگران رهایی بخش. و همچنین مریم دختر عمران که دامان خود را پاک نگه داشت.»

همچنین زن می تواند به مقام و منزلتی برسد که غضب و رضایت او غضب و رضای الهی را در پی داشته باشد، چنان که در حدیثی از رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله درباره حضرت فاطمه علیها السلام آمده است: «ان الله لیغضب لغضب فاطمة ویرضی لرضاها; همانا خداوند از غضب فاطمه غضبناک و از خشنودی او خشنود می شود.»

۲- در طول تاریخ به واسطه برتری جسمانی مردان بر زنان، شخصیت و جایگاه زنان به پایین ترین حد تنزل یافته بود، به طوری که مایه سرافکندگی و طوق لعنت به شمار می رفتند. به عنوان نمونه قرآن کریم می فرماید: «واذا بشر احدهم بالانثی ظل وجهه مسودا وهو کظیم» «و هرگاه به یکی از آن ها بشارت دهند که دختری نصیب تو شده، صورتش [از فرط ناراحتی] سیاه می شود و به شدت خشمگین می گردد.» اما اسلام با قوانین بی بدیل خود و گفتار و رفتار پیامبری که رحمة للعالمین بود، شخصیت از دست رفته زنان را احیا کرد و او را مایه رحمت و برکت معرفی نمود، چنانکه رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله می فرمایند: «البنات هن المشفقات المجهزات المبارکات، دخترها مایه رحمت، صلاح زندگی و برکت هستند.»

۳- زن و مرد به طور طبیعی تفاوت هایی با یکدیگر دارند و در وجود هر کدام غرایز و تمایلات و استعدادهایی نهفته است که در وجود دیگری موجود نیست. برای نمونه مرد موجودی سخت کوش و خشن است که توانایی انجام امور سخت و طاقت فرسا را داراست، ولی زن موجودی لطیف است که از نظر جسمانی تاب و توان آن امور را ندارد.

الکسیس کارل فیزیولوژیست و زیست شناس معروف فرانسوی در این باره می گوید: «اختلافی که بین زن و مرد موجود است تنها مربوط به شکل اندام های جنسی آن ها نیست بلکه نتیجه علتی عمیق تر است. به علت عدم توجه به این نکته اصلی و مهم است که طرفداران نهضت زن فکر می کنند که هر دو جنس می توانند یک قسم تعلیم و تربیت یابند و مشاغل و اختیارات و مسؤولیت های یکسانی به عهده بگیرند. زن در حقیقت در جهات زیادی با مرد متفاوت است. زنان باید به بسط مواهب طبیعی خود در جهت و مسیر سرشت خاص خویش بدون تقلید کورکورانه از مردان بکوشند، وظیفه ایشان در راه تکامل بشریت خیلی بزرگتر از مردهاست و نبایستی آن را سرسری گیرند و رها کنند.»

یکی از دقت ها و ظرافت های اسلام، این است که بر اساس این تفاوت ها و به تناسب استعداد هر کدام، قوانین و احکام مخصوص به هر یک از زن و مرد را تشریع نموده و آن قوانین را در یک چارچوب منطقی و عقلانی ارائه نموده است. نظام حقوقی اسلام، نظامی منسجم و هماهنگ است که با ملاحظه مجموعه شرایط و کلیه مصالح فرد و جامعه و بر اساس تمام خواست ها و نیازهای فطری و غریزی انسان، تنظیم شده است. از این رو در مواجهه با قوانین اسلام باید از جزء بینی و یک سو نگری پرهیز شود و به آن ها به صورت مجموعی و کلی نگریسته شود تا جایگاه واقعی هر یک از زن و مرد شناخته شود. در ادامه به بیان دو نمونه از قوانین اسلام در رابطه با زن و مرد می پردازیم و آن ها را با دو نگاه یک سو نگر و مجموعی بررسی می کنیم.

الف) در اسلام ارث زن نصف ارث مرد است. اگر چه این حکم به تنهایی معقول به نظر نمی رسد، ولی در کنار این حکم شرعی، وجوب نفقه بر عهده مردان گذاشته شده است. در یک نگاه مجموعی به این دو حکم متوجه می شویم که زن ها می توانند آن چه به ارث می برند را در ملک شخصی خود نگه دارند ولی مردها موظفند از تمام مایملک خود در راه معاش زندگی استفاده کنند، که در این صورت به نظر می رسد در نهایت زنان بهره بیشتری از مردان ببرند.

ب) اگر چه قوه تعقل و ادراک در زن و مرد برابر است ولی در زنان به علت وجود احساسات و عواطف زیاد غالبا تعقل تحت الشعاع قرار می گیرد و احساسات و عواطف بر آن غلبه می کند; به خلاف مردان که چون از احساسات و عواطف کمتری برخوردارند بیشتر از قوه تعقل استفاده می کنند، از این رو اموری همچون قضاوت به عهده مردان گذاشته شده، ولی در عوض نیروی عظیم و موهبت الهی عواطف در زنان در مسیر صحیح خود به کار گرفته می شود و موجب تحکیم نظام خانواده و تربیت فرزندان صالح می شود. در این صورت زنان همچون مردان از ارکان زندگی به شمار می روند و زینت بخش زندگی هستند. «هن لباس لکم وانتم لباس لهن » «آن ها زینت و پوشش شما هستند و شما زینت و پوشش آن ها.»

با عرض سلام و تشکر از ارتباطتان با شهر سوال!

از زاویه دیگری به مسأله نگاه می کنیم:

هرچند همه احکام بر اساس مصالح و مفاسد است؛ و هر حکمی دارای فلسفه و علتی است؛ ولی بیان و کشف علت تمام جزئیات احکام، کار بسیار مشکلی است؛ نهایت اینکه بتوان ضوابط کلی برای احکام بیان نمود؛ که البته کلیت در اینجا به معنای اکثری است که قابل استثناست
حال با توجه این مطالب در مورد فلسفه حلیت تعدد زوجات برای مرد و حرمت آن برای زن می توان گفت:
تعدد زوجات قبل از اسلام، امر عادی بوده و محدوده و ضابطه مشخصی نداشته است. اسلام آن را در چارچوب ضرورت‏های زندگی انسان محدود ساخته و برای آن قید و شرایط سنگینی قرار داده است. قوانین اسلام براساس نیازهای واقعی بشر و مصلحت تمام جامعه وضع شده است. در جامعه بشری واقعیت های زیر انکار ناپذیر است:
۱. مردان در حوادث گوناگون زندگی، بیش از زنان در خطر مرگ قرار دارند و در جنگ‏ها و حوادث دیگر، قربانیان اصلی را آنها تشکیل می‏دهند.
۲. بقای غریزه جنسی مردان از زنان طولانی‏تر است.
۳. زنان به هنگام عادت ماهانه و قسمتی از دوران حاملگی، عملاً ممنوعیت آمیزش دارند، در حالی که در مردان این ممنوعیت وجود ندارد.
۴. زنانی هستند که به علل گوناگونی همسران خود را از دست می‏دهند و اگر تعدد زوجات نباشد، آنها باید برای همیشه بدون همسر باقی بمانند.

این عوامل موجب بر هم خوردن تعادل میان مردان و زنان می‏شود و برای حفظ سلامت جامعه و افراد آن ناچاریم یکی از سه راه ذیل را انتخاب کنیم:

أ. مردان تنها به یک همسر در همه موارد قناعت کنند و زنان بیوه تا پایان عمر بدون همسر باقی بمانند و تمام نیازهای فطری و خواسته‏های درونی و احساسی خود را سرکوب کنند.
ب. مردان فقط دارای یک همسر قانونی باشند، ولی روابط آزاد و نامشروع جنسی را با زنانی که بی شوهر مانده‏اند، به شکل معشوقه برقرار سازند.
ج. کسانی که قدرت دارند بیش از یک همسر را اداره کنند و از نظر جسمی و مالی و اخلاقی مشکلی برای آنها ایجاد نمی‏شود، نیز قدرت بر اجرای کامل عدالت میان همسران و فرزندان دارند، به آنها اجازه داده شود که بیش از یک همسر انتخاب کنند.
از میان این سه راه، اسلام راه سوم را اختیار کرده است. اگر چند شوهری را برای زنان جایز نمی داند به خاطر آن است که اولاّ: چند همسری خلاف طبیعت و روحیات است. ثانیا: بدین وسیله بهداشت و سلامت نسل به خطر می‏افتد. ثالثا: شناخت انساب از بین خواهد رفت و... .

موفق باشید.

با سلام و تشکر از ارتباطتان با شهر سوال!

دو نکته مهم در جواب:

۱- اسلام برای مرد شهوترانی را تجویز نفرموده است، بلکه قرآن دو محدودیت برای تعدّد زوجات می گذارد، یکی اینکه آنرا محدود به چهار همسر میکند، و دیگری اینکه، گرفتن بیش از یک همسر را برای سرپرستی یتیمان، یعنی کودکانی که پدرشان را از دست داده اند و مادرانشان بیوه هستند، تجویز میکند. در واقع مرد نمیتواند برای شهوترانی تعدّد زوجات کند و هدف او باید دو سرپرستی کردن یتیمان(و در عین حال زنان بیوه ای که مادر آنان هستند) باشد. این توجّه به این مسئله بخش اعظم شبهه را برطرف میکند. در اینجا فقط دو مسئله ممکن است، مطرح شود: اوّل اینکه خانمها میگویند: برخی مردان زنی میگیرند و بعد از اینکه زن کمی مسن شد میروند و یک دختر جوان را عقد میکنند. اینگونه موارد، سوء استفاده از قانون هستند، و نقص قانون نیستند. برخی خانمها هم هستند که قانون مهریه برای اخّاذی سوء استفاده میکنند، یعنی تظاهر به این میکنند که قصد ازدواج دارند و بعد از عقد، مهریه را به اجرا میگذارند تا فقط پولی به دست آورند!! دوم اینکه برخی خانمها میگویند اگر هدف سرپرستی است، خب آنها را فقط به لحاظ مالی یاری کنند، چه نیازی به عقد و ازدواج است؟ در پاسخ عرض میکنیم که زنان بیوه هم مثل شما، نیازهای عاطفی و البته جنسی یک زن را دارند، آنها نیز میل به داشتن شوهری برای خویش را دارند که بتوانند به او تکیه کنند، صرف یک کمک مالی و تهیۀ خوراک و پوشاک، همانطور که نیاز شما به همسر را برطرف نمیکند، نیاز آنان را نیز برطرف نمیکند. البته قرآن در این آیه، تعدّد زوجات به مشروط به حفظ عدالت کرده است. ضمن اینکه بانوان عزیز نباید فراموش کنند که همواره در جامعه تعداد زنان بیشتر از مردان است، با سیستم هر مرد فقط برای یک زن، بدون شک تعداد زیادی از زنان بدون شوهر باقی خواهند ماند، و در واقع قانون تک همسری منجر به ظلمی نهایی به این زنان خواهد شد.

۲- زنی که میخواهد عشقش فقط به او فکر کند چه باید بکند؟
سخنی که برخی خانمها اینستکه "ما نمیخواهیم چند شوهر داشته باشیم ولی دوست داریم که شوهرمان فقط به ما فکر کند و زن دیگری نگیرد."

در پاسخ به این بحث باید عرض کنیم که همانگونه که در بالا گفته شد گروهی از مردان هستند که به لحاظ تمایلات شهوانی از سایر مردها بالاترند یا اینکه تنوع طلب هستند. این خانمها باید با مردانی ازدواج کنند که اینگونه نباشند. بسیاری از مردها هم دوست دارند تا آخر زندگی خود را با همان همسر اول خود بمانند.(البته نیاز به بحث دارد!)

موفق باشید.

با سلام و تشکر از ارتباطتان با شهر سوال!

برای رسیدن به جواب به این دو نکته توجه وافر داشته باشید:

۱- اسلام برای مرد شهوترانی را تجویز نفرموده است، بلکه قرآن دو محدودیت برای تعدّد زوجات می گذارد، یکی اینکه آنرا محدود به چهار همسر میکند، و دیگری اینکه، گرفتن بیش از یک همسر را برای سرپرستی یتیمان، یعنی کودکانی که پدرشان را از دست داده اند و مادرانشان بیوه هستند، تجویز میکند. در واقع مرد نمیتواند برای شهوترانی تعدّد زوجات کند و هدف او باید دو سرپرستی کردن یتیمان(و در عین حال زنان بیوه ای که مادر آنان هستند) باشد. این توجّه به این مسئله بخش اعظم شبهه را برطرف میکند. در اینجا فقط دو مسئله ممکن است، مطرح شود: اوّل اینکه خانمها میگویند: برخی مردان زنی میگیرند و بعد از اینکه زن کمی مسن شد میروند و یک دختر جوان را عقد میکنند. اینگونه موارد، سوء استفاده از قانون هستند، و نقص قانون نیستند. برخی خانمها هم هستند که قانون مهریه برای اخّاذی سوء استفاده میکنند، یعنی تظاهر به این میکنند که قصد ازدواج دارند و بعد از عقد، مهریه را به اجرا میگذارند تا فقط پولی به دست آورند!! دوم اینکه برخی خانمها میگویند اگر هدف سرپرستی است، خب آنها را فقط به لحاظ مالی یاری کنند، چه نیازی به عقد و ازدواج است؟ در پاسخ عرض میکنیم که زنان بیوه هم مثل شما، نیازهای عاطفی و البته جنسی یک زن را دارند، آنها نیز میل به داشتن شوهری برای خویش را دارند که بتوانند به او تکیه کنند، صرف یک کمک مالی و تهیۀ خوراک و پوشاک، همانطور که نیاز شما به همسر را برطرف نمیکند، نیاز آنان را نیز برطرف نمیکند. البته قرآن در این آیه، تعدّد زوجات به مشروط به حفظ عدالت کرده است. ضمن اینکه بانوان عزیز نباید فراموش کنند که همواره در جامعه تعداد زنان بیشتر از مردان است، با سیستم هر مرد فقط برای یک زن، بدون شک تعداد زیادی از زنان بدون شوهر باقی خواهند ماند، و در واقع قانون تک همسری منجر به ظلمی نهایی به این زنان خواهد شد.

۲- زنی که میخواهد عشقش فقط به او فکر کند چه باید بکند؟
سخنی که برخی خانمها اینستکه "ما نمیخواهیم چند شوهر داشته باشیم ولی دوست داریم که شوهرمان فقط به ما فکر کند و زن دیگری نگیرد."

در پاسخ به این بحث باید عرض کنیم که همانگونه که در بالا گفته شد گروهی از مردان هستند که به لحاظ تمایلات شهوانی از سایر مردها بالاترند یا اینکه تنوع طلب هستند. این خانمها باید با مردانی ازدواج کنند که اینگونه نباشند. بسیاری از مردها هم دوست دارند تا آخر زندگی خود را با همان همسر اول خود بمانند.(البته نیاز به بحث دارد!)

موفق باشید.

با سلام و تشکر از ارتباطتان با شهر سوال!

ممنون از پیشنهادات شما و تشکر از دغدغه ای که در مسایل دینی دارید.

موفق باشید.

اگر کسی نتواند عدالت را در تعدد همسران رعایت کند حق ازدواج مجدد ندارد .

با سلام و تشکر از ارتباطتان با شهر سوال!

پدیده تاخیر در ازدواج یکی از پیامدهای دهه های نخست ورود زنان به عرصه کار و اجتماع است. این پدیده منحصر به ایران نیست و در دوره گذار از سنت به مدرنیته در همه جوامع مشاهده می شود. پژوهشی در این زمینه از سوی مرکز مشارکت زنان در ایران نشان می دهد که ازدواج در طبقه بندی آرزوها و برنامه های جوانان، در اولویت پنجم قرار دارد. نمودارهای رسمی نشان می دهند که گزینه های نخستین پسران و دختران به ترتیب اشتغال و تحصیل هستند. گزینه هایی که برای برخی جوانان، به آرزوهایی دور از دسترس تبدیل شده اند.

چنانچه ضرورت شخصی یا اجتماعی ای پیش آمد باید سنجید آیا مانع شدن از تعدد زوجات آثار نامطلوب تری دارد یا انجام دادن آن؟ به یقین اگر مخالفت با چند همسری آثار زیانبارتری از تحقق آن داشته باشد از نظر اسلام به اقتضای قاعده اهم و مهم باید تعدد زوجات را به گونه محدود و به شرط رعایت کردن عدالت پذیرفت و چنین فرهنگی عین اعتدال و دور از هرگونه افراط و تفریط است.

موفق باشید.

پاسخ:
باسلام وتشکر .
شگفت آور است که چرا عقده های دل تان را بر سر مکتب ومذهب خالی نموده اید !!
چرا رسم وسومات فرهنگ اجتماعی را در باب ازدواج به حساب مکتب گزارده اید !!
چرا کاستی های گوناگون فرهنگی واجتماعی در پای مذهب ثبت نموده !
مذهب ومکتب کجا ودر کدامین دستور آن گونه گفته است !!
چرا بی بند وباری اخلاقی وجنسی واجتماعی متداول در شرق وغرب را ستوده وکرامت انسانی که در اسلام وشیعه مطرح است به ثمن بخس فروخته اید ؟؟!!
به رغم آن که ازدواج مردان بدون همسر با زنان بیوه یا مطلقه در بسیاری موارد بهتر از ازدواج با دختران ازدواج نکرده است و عملا هم در مواردی همین امر اتفاق می افتد، اما شانس ازدواج دوم برای زنان بیوه یا مطلقه چندان بالا نبوده و اکثریت این زنان تا آخر عمر محکوم به تجرد و دوری از همسر می مانند. این امر اصلا منطقی نبوده و مستلزم خطرات و صدمات گوناگون فردی و اجتماعی است. برای حل این امر چاره ای جز تعدد همسر برای مردانی که دارای زمینه و صلاحیت لازم هستند نیست.
در تحلیل جامع مسله باید گفت :
گرچه معلوم نیست آنچه امروز در مسیحیت وجود دارد، دقیقاً همان است که در آیین حضرت مسیح وجود داشته است.‌امروز در دین مسیحیت به رهبانیت و حتی گاهی ترک ازدواج برای رسیدن به مقامات و کمالات عالی معنوی توصیه می‌شود، اما در دین اسلام بر ازدواج به عنوان یک سنت پسندیده تأکید بسیار شده است.
حتی بنابر فرض اگر در دین مسیحیت تعدد زوجات وجود نداشت، این موضوع در شریعت اسلام مجاز شمرده شده است.
جواز به معنای عدم حرمت است؛ یعنی در صورت وجود شرایط، این مسئله حرام نیست، اما نه اینکه هر کس با هر شرایطی برای ازدواج مجدد اقدام کند.
برای بررسی بیشتر این مسئله می‌گوییم:
اسلام تعدد زوجات را بدون قید و شرط و نامحدود قبول ندارد. با بررسی وضع محیط های مختلف قبل از اسلام به این نتیجه می‏رسیم که تعدد زوجات به طور نامحدود، امر عادی بوده و قبل از اسلام جریان داشته؛ تعدد زوجات از ابتکارات اسلام نیست، بلکه دین آن را در چارچوب ضرورت‏های زندگی انسان محدود ساخته و برای آن قید و شرایط سنگین قرار داده است.
قوانین اسلام براساس نیازهای واقعی بشراست، نه احساسات، زیرا ممکن است هر زنی از آمدن رقیب (در زندگی
ناراحت بشود، ولی وقتی مصلحت تمام جامعه درنظر گرفته شود و احساسات را به کنار بگذاریم، فلسفه تعدد
زوجات روشن می‏شود. هیچ کس نمی‏تواند انکار کند که مردان در حوادث گوناگون زندگی، بیش از زنان در خطر مرگ قرار دارند و در جنگ‏ها و حوادث دیگر، قربانیان اصلی را آن‏ها تشکیل می‏دهند.
نیز نمی‏توان انکار کرد که بقای غریزه جنسی مردان از زنان طولانی‏تر است، زیرا زنان در سن معینی، آمادگی جنسی خود را از دست می‏دهند، در حالی که در مردان چنین نیست.
هم چنین زنان به هنگام عادت ماهانه و قسمتی از دوران حاملگی، عملاً ممنوعیت آمیزش دارند، در حالی که در مردان این ممنوعیت وجود ندارد.
از همه گذشته زنانی هستند که به علل گوناگونی همسران خود را از دست می‏دهند و اگر تعدد زوجات نباشد، آن‏ها باید برای همیشه بدون همسر باقی بمانند.
با درنظر گرفتن این واقعیت‏ها در این گونه موارد (که تعادل میان مرد و زن به هم می‏خورد) ناچاریم یکی از سه راه ذیل را انتخاب کنیم.
أ) مردان تنها به یک همسر در همه موارد قناعت کنند و زنان بیوه تا پایان عمر بدون همسر باقی بمانند و تمام نیازهای فطری و خواسته‏های درونی و احساسی خود را سرکوب کنند.
ب) مردان فقط دارای یک همسر قانونی باشند، ولی روابط آزاد و نامشروع جنسی را با زنانی که بی شوهر مانده‏اند، به شکل معشوقه برقرار سازند.
ج) کسانی که قدرت دارند بیش از یک همسر را اداره کنندو از نظر جسمی و مالی و اخلاقی مشکلی برای آن‏ها ایجاد نمی‏شود، نیز قدرت بر اجرای کامل عدالت میان همسران و فرزندان دارند، به آن‏ها اجازه داده شود که بیش از یک همسر انتخاب کنند.
حال اگر بخواهیم راه اول را انتخاب کنیم، باید گذشته از مشکلات اجتماعی که به وجود می‏آید، با فطرت و غرائز و نیازهای روحی و جسمی بشر به مبارزه برخیزیم. هم چنین عواطف و احساسات این گونه زنان را نادیده بگیریم اما این مبارزه‏ای است که پیروزی در آن نیست. به فرض که این طرح عملی بشود، جنبه‏های غیر انسانی آن بر هیچ کس پوشیده نیست.
تعدد همسر را در موارد ضرورت نباید تنها از دریچه چشم همسر اول مورد بررسی قرار داد، بلکه از دریچه چشم
همسر دوم و مصالح و مقتضیات اجتماعی باید مورد مطالعه قرار داد. آن‏ها که مشکلات همسر اول را در صورت تعدد زوجات عنوان می‏کنند، کسانی هستند که یک مسئله سه زاویه‏ای را تنها از یک زاویه نگاه می‏کنند، زیرا تعدد همسر هم از زاویه دید مرد و هم از زاویه دیدهمسر اول، نیز از زاویه دید همسر دوم باید مطالعه شود، آن گاه با توجه به مصلحت مجموع در این باره قضاوت کنیم.
اگر راه دوم را انتخاب کنیم، باید فحشا را به رسمیت بشناسیم. تازه زنانی که به عنوان معشوقه مورد بهره برداری جنسی قرار می‏گیرند، نه تأمین دارند و نه آینده‏ای. چنان که شخصیت آن‏ها پایمال شده است. این‏ها اموری نیست که انسان آگاه آن را تجویز کند.
بنابراین تنها راه سوم می‏ماند که هم به خواسته‏های فطری و نیازهای غریزی زنان پاسخ مثبت داد و هم از عواقب شوم فحشا و نابسامانی زندگی این دسته از زنان برکنار ماند و جامعه را از گرداب گناه بیرون برد.
در پایان چند نکته را ذکر می‏کنیم:
۱ - جواز تعدد زوجات با این که در بعضی موارد یک ضرورت اجتماعی است و از احکام مسلم اسلام محسوب می‏شود، اما شرایط آن با گذشته تفاوت بسیار کرده است، زیرا زندگی درگذشته، یک شکل ساده داشت و رعایت عدالت بین زنان آسان بود و از عهده غالب افراد برمی‏آمد، ولی در زمان ما باید کسانی که می‏خواهند از این قانون استفاده کنند، مراقب عدالت همه جانبه باشند. اگر قدرت بر این کار دارند، چنین اقدامی بنمایند. اساساً اقدام به این کار از روی هوی و هوس نباید باشد.
۲ - تمایل پاره‏ای از مردان را به تعدد همسر نمی‏توان انکار کرد. این تمایل اگر جنبه هوس داشته باشد، مورد تأیید نیست، اما گاه عقیم بودن زن و علاقه شدید مرد به داشتن فرزند، این تمایل را منطقی می‏کند، یا گاهی بر اثر تمایلات شدید جنسی و عدم توانایی همسر اول برای برآوردن خواسته عزیزی، مرد خود را ناچار به ازدواج دوم می‏بیند. حتی اگر از طریق مشروع انجام نشود، از طریق نامشروع اقدام می‏کند. در این گونه موارد نمی‏توان منطقی بودن خواسته مرد را انکار کرد.(۱)
گاهی مسئله تعدد زوج در یک خانه موجب کینه و دشمنی می‌شود اما اشکال بر این افراد وارد است که دشمنی می‌ورزند، نه بر اسلام و تعالیمش، زیرا دین قانون تعدد زوجات را به طور وجوبی وضع نکرده است. در واقع تعدد زوجات در اسلام یک قاعده نیست، بلکه یک استثنا است و تنها حکم به جواز داده شده، نه الزام؛ یعنی برای برخی که مشکلاتی پیش آمده و مجبور به ازدواج مجدد هستند، اجازه داده شده است، چنان که برای آن شرطی گذاشته شده و آن اطمینان مرد به این است که می‏تواند میان زنان به عدالت عمل کند، اما اگر مردانی باشند که بدون توجه به این شرط و بدون توجه به سعادت خود و خانواده و فرزندان، در پی ازدواج مجدد باشند ازدواج دوم روا نیست، مثلاً هدفشان شهوت باشد و زن در نظرشان مفهومی جز موجودی که برای لذت و شهوت آفریده شده نباشد. اسلام با این افراد کاری ندارد و ازدواج بیش از یک زن را به آن‏ها اجازه نمی‏دهد.(۲)
پی‏نوشت‏ها:
۱. تفسیر نمونه، ج‏۳، ص ۲۵۶ - ۲۶۰؛ مجموعه آثار، مطهری، ج‏۱۹، ص ۳۵۷ - ۳۶۱.
۲. المیزان، ج‏۴، ص ۳۱۹.

پاسخ :
باسلام وتشکر .
آن طور که فرموده اید نیست که زن برای آرامش و سکون مرد آفریده شده باشد. بله زن ومرد هر کدام برای آرامش و سکون دیگری آفریده شده؛ یعنی زن ماده و ناقص است و مرد نر و ناقص واین دو وقتی باهم جفت می شوند، کامل شده و به سکون و آرامش می رسند.آیه قرآن در این مورد به این شرح است :
"و خلق لکم من انفسکم ازواجا لتسکنوا الیها و جعل بینکم مودة و رحمة"(۱)
در این آیه مخاطب (کم) همه انسانها هستند، نه فقط مردان. به شهادت آیات قبل و بعد که مخاطب در آنها همه انسانها اعم از زن و مرد هستند.در آیه قبل آمده:" از آیات خدا این که شما را از خاک آفرید " و در آیات بعد می فرماید :" و از آیات دیگر خدا اینکه زبان و رنگ شما را مختلف قرار داد و از دیگر آیات خدا خواب شب و روز شما و...است" این مطالب مربوط به نوع انسان است نه فقط مردان ؛ دیگر اینکه در اینجا سخن از "زوج" است و زوج یعنی جفت و نر جفت ماده و ماده جفت نر است.
در آیه دیگری که مربوط به زناشویی است می فرماید:
"هن لباس لکم و انتم لباس لهن"(۲)
مطابق این آیه نیز زن و مرد لباس و پوشاننده عیوب و تکمیل کننده نقص یکدیگرند.
برداشت شما این است که در دنیا و آخرت زن برای مرد آفریده شده و مرد، محور است و همیشه حول و حوش خواسته های او بحث می شود و قران هم مردان را مخاطب قرار داده و برآورده شدن خواهش آنان را وجه همت ساخته و...!
این برداشت از جهات مختلف ایراد دارد .
زبان قرآن عربی است و زبان عربی برخلاف زبان فارسی، از دو نوع ضمایر مذکر و مؤنت برخوردار است. عرب‏ها در اموری که مخصوص زنان باشد، با واژگان مؤنت و در امور مخصوص مردان با واژگان مذکرمطالب را بیان می‏دارند، اما در اموری که بین زنان و مردان مشترک باشد و اموری که جنسیت در مورد آنها اصلاً مطرح نیست، مانند خدا و فرشتگان، از ضمایر و واژگان مذکر بهره می‏گیرند.
طبیعی است که هر کتابی بخواهد به زبان عربی نوشته شود، اگر چه کتاب الهی باشد، باید از قواعد این زبان پیروی کرده و بر آن ساختار باشد.
بنابراین، قرآن به مقتضای این که به زبان عربی نازل شده است، با همین گفتمان سخن می‏گوید..
قرآن برای خویش گفتمان ویژه مردانه یا زنانه ابداع نکرده تا در پی پاسخ به چرایی آن باشیم، بلکه زبان قرآن، زبان محاوره عربی است و قواعد و ادبیات و دستور زبان عربی در آن به کار رفته است.
جالب است بدانید قرآن برخلاف سیره متداول در محاورات عربی که در امور مشترک بین زنان و مردان تنها به آوردن ضمیر و واژگان مذکر بسنده می‏شود، در مواردیسیار برای زدودن توهم مردانه بودن ، مذکر و مونث را با هم ذکر می کند از جمله در سوره احزاب، آیه ۳۵، از هر دو واژگان مؤنث و مذکر، آن هم به طور مکرر بهره گرفته است. مفسران در توضیح آن نوشته‏اند:
"اسماء بنت عمیس" به پیامبر اسلام(ص) عرض کرد: چراقران فقط مردان را یاد می کند و آنان را می ستاید؟ به دنبال آن ،آیه مذکور نازل شد ویکایک صفات و فضایل اخلاقی با تأکید به صورت مذکر و مؤنث بیان گردید،،(۳) تا بدین طریق شبهه مذکور مرتفع گردد و کسی گمان نکند اگر به مقتضای ادبیات عرب در امور مشترک، از گفتمان مردانه بهره گرفته می‏شود، آنها از امور اختصاصی به مردان است.
در این باره برخی از مفسران نوشته‏اند: این آیه به یک حقیقت مهمی اشاره می‏کند و آن این است که آن چه در قرآن به صیغه مذکر آمده است، به مردان اختصاص ندارد، بلکه شامل هر دو جنس مرد و زن می‏شود. (۴)
بنابراین آیات در این موارد دو گونه است:
اول، آیاتی که تاکید می کند نعمت های بهشتی برای مردان و زنان است و هیچ اختصاصی به مردان ندارد، مانند آیه ۴۰ غافر و آیه ۱۲۲ نساء یا آیه ۳۵ احزاب:
«من عمل صالحا من ذکر او انثی و هو مومن فاولئک یدخلون الجنة یرزقون فیها بغیر حساب..ومن یعمل من الصالحات من ذکر او انثی و هو مومن فاولئک یدخلون الجنة و لا یظلمون نقیرا.....ان المسلمین و المسلمات و .... و الذاکرین الله و الذاکرات اعد الله لهم مغفرة و اجرا عظیم»
دوم، آیاتی که اگر چه به صورت لفظ مذکر بیان شده و در کنار آن لفظ مؤنث نیامده، اما با توجه به این که حکم آن در مورد زنان نیز جاری است، این نعمت ها در مورد آنان نیز صادق است. مذکر آمدن الفاظ و کلمات به جهت قواعد زبان عربی است که در قرآن به جهت آنکه به زبان قوم عرب نازل شده، قواعد مراعات شده است.
بنا بر این نعمت های فراوان بهشت که تشریح شده اند ، اختصاصی به مردان ندارند و برای مردان و زنان مومن بیان شده اند و هر که در درجه ایمانی بالاتر باشد، بیشتر بهره خواهد برد .البته می ماند توصیف حور العین که منظور زنان و همسران بهشتی هستند. معمولا زنان بیشتر دوست دارند توصیف شوند و مطلوب واقع گردند و در مردان هم دنبال قد و قامت و زیبایی و چشم و ابرو نیستند . البته مردان بهشتی هم در نهایت زیبایی و رعنایی هستند ولی کسی دنبال شنیدن اوصاف جسمانی آنان نیست ولی همه، از مرد و زن دنبال شنیدن اوصاف و زیبایی های زنان بهشتی هستند و زنان با شنیدن این اوصاف شاد می شوند که با بهشتی شدن از نهایت جمال بهرمند شده و می توانند در بهشت از همسرانشان دلربایی کنند
مردان با شنیدن این اوصاف شاد می شوند که در صورت بهشتی شدن از چنین نعمتی بهرمند می گردند. زنان بهشنی دارای زیبایی حور بلکه زیباتر ند. اما چند همسری؛معمولا زنان در دنیا هم فقط تصاحب یک قلب را می خواهند و در آخرت که خانه طهارت و پاکی است، این حالت قوی تر شده و جز همسران خود را نمی خواهند اما حوریه های بسیاری خدمتگزار آنان هستند و مردان خود را در هر شکل و جمال و صورت که بخواهند خواهند یافت و هیچ خواهش غیر صحیحی ندارند و هر خواهش صحیح آنان که ناشی از طهارت بهشتی آنان است برآورده می باشد.
چه این که خطاب­های مختلف قرآن اختصاصی به مردان ندارد و همچنین تکالیف انسانی همه عمومی است، زیرا خطاب ها و تکالیف عموما (جز در موارد اختصاصی زنان و مردان)خطاب به انسان و بنی آدم و ناس است که شامل مرد و زن می شود. ملاک کرامت و ارزش های انسانی تقوا است که می تواند در مرد باشد یا زن ؛حقوق هر دو هم (جز در موارد محدودی) یکسان است؛
در قرآن همان گونه که مردانی را به عنوان الگوی انسانی معرفی کرده، زنانی نیز به عنوان الگوی انسانی (زن و مرد هر دو) معرفی شده اند:«ضرب الله مثلا للذین آمنوا امرأة فرعون. . . و مریم ابنت عمران (۵) خداوند برای مومنان همسر فرعون را مثل زد. . . . و مریم دختر عمران ».
در مواردی قرآن اصرار دارد به نوعی عمدا نام زنان را در کنار مردان بیاورد تا شائبه هرگونه تردید در نابرابری زنان با مردان در رسیدن به درجات کمال و تعالی معنوی را برطرف نماید، مانند این آیات :
هر کس عمل صالح انجام دهد، از مرد و زن و مؤمن باشد، داخل بهشت مى­شود. »(۶)
هر مؤمنى که عمل صالح انجام دهد، از مرد و زن، وارد بهشت مى شود». (۷)
اما در این میان از همه رساتر آیه ۳۵سوره احزاب است:
مردان مسلمان و زنان مسلمان، مردان با ایمان و زنان با ایمان، مردان مطیع فرمان خدا و زنان مطیع فرمان خدا، مردان راستگو و زنان راستگو، مردان صابر و زنان صابر، مردان با خشوع و زنان با خشوع، مردان انفاق کننده و زنان انفاق کننده، مردان روزه دار و زنان روزه دار، مردان پاکدامن و زنان پاکدامن و مردانى که بسیار به یاد خدا هستند و زنانى که بسیار یاد خدا مى­کنند، خداوند براى همه آنان مغفرت و پاداش عظیمى فراهم ساخته است». (۸)
با توجه به این آیات به خوبی روشن می شود که از دیدگاه قرآن که محور و معیار اصلی در معارف اسلامی است، زن و مرد هر دو در انسانیت و ظرفیت کمال و هدف غایی آفرینش یکسان بوده، جز تفاوت های لازم خلقتی، تفاوتی ندارند. زن از لحاظ مقام انسانی هیچ نقصانی ندارد. هر دو به یکسان مورد خطاب واقع شده است.
پی نوشت ها:
۱-روم(۳۱)،آیه۲۱.
۲-بقره(۲)،آیه ۱۸۷.
۳-تفسیر نمونه ج۱۷ص۳۰۸
۴- تفسیر هدایت ،سید محمد تقی مدرسی، ج۱۰،ص۲۶۷.
۵. تحریم(۶۶)آیه ۱۱-۱۱۲.
۶. نساء (۴) آیه ۱۲۴.
۷. غافر (۴۰) آیه ۴۰.
۸. زخرف(۴۳)آیه۱۸.

پاسخ :
باسلام وتشکر .
آن طور که فرموده اید نیست که زن برای آرامش و سکون مرد آفریده شده باشد. بله زن ومرد هر کدام برای آرامش و سکون دیگری آفریده شده؛ یعنی زن ماده و ناقص است و مرد نر و ناقص واین دو وقتی باهم جفت می شوند، کامل شده و به سکون و آرامش می رسند.آیه قرآن در این مورد به این شرح است :
"و خلق لکم من انفسکم ازواجا لتسکنوا الیها و جعل بینکم مودة و رحمة"(۱)
در این آیه مخاطب (کم) همه انسانها هستند، نه فقط مردان. به شهادت آیات قبل و بعد که مخاطب در آنها همه انسانها اعم از زن و مرد هستند.در آیه قبل آمده:" از آیات خدا این که شما را از خاک آفرید " و در آیات بعد می فرماید :" و از آیات دیگر خدا اینکه زبان و رنگ شما را مختلف قرار داد و از دیگر آیات خدا خواب شب و روز شما و...است" این مطالب مربوط به نوع انسان است نه فقط مردان ؛ دیگر اینکه در اینجا سخن از "زوج" است و زوج یعنی جفت و نر جفت ماده و ماده جفت نر است.
در آیه دیگری که مربوط به زناشویی است می فرماید:
"هن لباس لکم و انتم لباس لهن"(۲)
مطابق این آیه نیز زن و مرد لباس و پوشاننده عیوب و تکمیل کننده نقص یکدیگرند.
برداشت شما این است که در دنیا و آخرت زن برای مرد آفریده شده و مرد، محور است و همیشه حول و حوش خواسته های او بحث می شود و قران هم مردان را مخاطب قرار داده و برآورده شدن خواهش آنان را وجه همت ساخته و...!
این برداشت از جهات مختلف ایراد دارد .
زبان قرآن عربی است و زبان عربی برخلاف زبان فارسی، از دو نوع ضمایر مذکر و مؤنت برخوردار است. عرب‏ها در اموری که مخصوص زنان باشد، با واژگان مؤنت و در امور مخصوص مردان با واژگان مذکرمطالب را بیان می‏دارند، اما در اموری که بین زنان و مردان مشترک باشد و اموری که جنسیت در مورد آنها اصلاً مطرح نیست، مانند خدا و فرشتگان، از ضمایر و واژگان مذکر بهره می‏گیرند.
طبیعی است که هر کتابی بخواهد به زبان عربی نوشته شود، اگر چه کتاب الهی باشد، باید از قواعد این زبان پیروی کرده و بر آن ساختار باشد.
بنابراین، قرآن به مقتضای این که به زبان عربی نازل شده است، با همین گفتمان سخن می‏گوید..
قرآن برای خویش گفتمان ویژه مردانه یا زنانه ابداع نکرده تا در پی پاسخ به چرایی آن باشیم، بلکه زبان قرآن، زبان محاوره عربی است و قواعد و ادبیات و دستور زبان عربی در آن به کار رفته است.
جالب است بدانید قرآن برخلاف سیره متداول در محاورات عربی که در امور مشترک بین زنان و مردان تنها به آوردن ضمیر و واژگان مذکر بسنده می‏شود، در مواردیسیار برای زدودن توهم مردانه بودن ، مذکر و مونث را با هم ذکر می کند از جمله در سوره احزاب، آیه ۳۵، از هر دو واژگان مؤنث و مذکر، آن هم به طور مکرر بهره گرفته است. مفسران در توضیح آن نوشته‏اند:
"اسماء بنت عمیس" به پیامبر اسلام(ص) عرض کرد: چراقران فقط مردان را یاد می کند و آنان را می ستاید؟ به دنبال آن ،آیه مذکور نازل شد ویکایک صفات و فضایل اخلاقی با تأکید به صورت مذکر و مؤنث بیان گردید،،(۳) تا بدین طریق شبهه مذکور مرتفع گردد و کسی گمان نکند اگر به مقتضای ادبیات عرب در امور مشترک، از گفتمان مردانه بهره گرفته می‏شود، آنها از امور اختصاصی به مردان است.
در این باره برخی از مفسران نوشته‏اند: این آیه به یک حقیقت مهمی اشاره می‏کند و آن این است که آن چه در قرآن به صیغه مذکر آمده است، به مردان اختصاص ندارد، بلکه شامل هر دو جنس مرد و زن می‏شود. (۴)
بنابراین آیات در این موارد دو گونه است:
اول، آیاتی که تاکید می کند نعمت های بهشتی برای مردان و زنان است و هیچ اختصاصی به مردان ندارد، مانند آیه ۴۰ غافر و آیه ۱۲۲ نساء یا آیه ۳۵ احزاب:
«من عمل صالحا من ذکر او انثی و هو مومن فاولئک یدخلون الجنة یرزقون فیها بغیر حساب..ومن یعمل من الصالحات من ذکر او انثی و هو مومن فاولئک یدخلون الجنة و لا یظلمون نقیرا.....ان المسلمین و المسلمات و .... و الذاکرین الله و الذاکرات اعد الله لهم مغفرة و اجرا عظیم»
دوم، آیاتی که اگر چه به صورت لفظ مذکر بیان شده و در کنار آن لفظ مؤنث نیامده، اما با توجه به این که حکم آن در مورد زنان نیز جاری است، این نعمت ها در مورد آنان نیز صادق است. مذکر آمدن الفاظ و کلمات به جهت قواعد زبان عربی است که در قرآن به جهت آنکه به زبان قوم عرب نازل شده، قواعد مراعات شده است.
بنا بر این نعمت های فراوان بهشت که تشریح شده اند ، اختصاصی به مردان ندارند و برای مردان و زنان مومن بیان شده اند و هر که در درجه ایمانی بالاتر باشد، بیشتر بهره خواهد برد .البته می ماند توصیف حور العین که منظور زنان و همسران بهشتی هستند. معمولا زنان بیشتر دوست دارند توصیف شوند و مطلوب واقع گردند و در مردان هم دنبال قد و قامت و زیبایی و چشم و ابرو نیستند . البته مردان بهشتی هم در نهایت زیبایی و رعنایی هستند ولی کسی دنبال شنیدن اوصاف جسمانی آنان نیست ولی همه، از مرد و زن دنبال شنیدن اوصاف و زیبایی های زنان بهشتی هستند و زنان با شنیدن این اوصاف شاد می شوند که با بهشتی شدن از نهایت جمال بهرمند شده و می توانند در بهشت از همسرانشان دلربایی کنند
مردان با شنیدن این اوصاف شاد می شوند که در صورت بهشتی شدن از چنین نعمتی بهرمند می گردند. زنان بهشنی دارای زیبایی حور بلکه زیباتر ند. اما چند همسری؛معمولا زنان در دنیا هم فقط تصاحب یک قلب را می خواهند و در آخرت که خانه طهارت و پاکی است، این حالت قوی تر شده و جز همسران خود را نمی خواهند اما حوریه های بسیاری خدمتگزار آنان هستند و مردان خود را در هر شکل و جمال و صورت که بخواهند خواهند یافت و هیچ خواهش غیر صحیحی ندارند و هر خواهش صحیح آنان که ناشی از طهارت بهشتی آنان است برآورده می باشد.
چه این که خطاب­های مختلف قرآن اختصاصی به مردان ندارد و همچنین تکالیف انسانی همه عمومی است، زیرا خطاب ها و تکالیف عموما (جز در موارد اختصاصی زنان و مردان)خطاب به انسان و بنی آدم و ناس است که شامل مرد و زن می شود. ملاک کرامت و ارزش های انسانی تقوا است که می تواند در مرد باشد یا زن ؛حقوق هر دو هم (جز در موارد محدودی) یکسان است؛
در قرآن همان گونه که مردانی را به عنوان الگوی انسانی معرفی کرده، زنانی نیز به عنوان الگوی انسانی (زن و مرد هر دو) معرفی شده اند:«ضرب الله مثلا للذین آمنوا امرأة فرعون. . . و مریم ابنت عمران (۵) خداوند برای مومنان همسر فرعون را مثل زد. . . . و مریم دختر عمران ».
در مواردی قرآن اصرار دارد به نوعی عمدا نام زنان را در کنار مردان بیاورد تا شائبه هرگونه تردید در نابرابری زنان با مردان در رسیدن به درجات کمال و تعالی معنوی را برطرف نماید، مانند این آیات :
هر کس عمل صالح انجام دهد، از مرد و زن و مؤمن باشد، داخل بهشت مى­شود. »(۶)
هر مؤمنى که عمل صالح انجام دهد، از مرد و زن، وارد بهشت مى شود». (۷)
اما در این میان از همه رساتر آیه ۳۵سوره احزاب است:
مردان مسلمان و زنان مسلمان، مردان با ایمان و زنان با ایمان، مردان مطیع فرمان خدا و زنان مطیع فرمان خدا، مردان راستگو و زنان راستگو، مردان صابر و زنان صابر، مردان با خشوع و زنان با خشوع، مردان انفاق کننده و زنان انفاق کننده، مردان روزه دار و زنان روزه دار، مردان پاکدامن و زنان پاکدامن و مردانى که بسیار به یاد خدا هستند و زنانى که بسیار یاد خدا مى­کنند، خداوند براى همه آنان مغفرت و پاداش عظیمى فراهم ساخته است». (۸)
با توجه به این آیات به خوبی روشن می شود که از دیدگاه قرآن که محور و معیار اصلی در معارف اسلامی است، زن و مرد هر دو در انسانیت و ظرفیت کمال و هدف غایی آفرینش یکسان بوده، جز تفاوت های لازم خلقتی، تفاوتی ندارند. زن از لحاظ مقام انسانی هیچ نقصانی ندارد. هر دو به یکسان مورد خطاب واقع شده است.
پی نوشت ها:
۱-روم(۳۱)،آیه۲۱.
۲-بقره(۲)،آیه ۱۸۷.
۳-تفسیر نمونه ج۱۷ص۳۰۸
۴- تفسیر هدایت ،سید محمد تقی مدرسی، ج۱۰،ص۲۶۷.
۵. تحریم(۶۶)آیه ۱۱-۱۱۲.
۶. نساء (۴) آیه ۱۲۴.
۷. غافر (۴۰) آیه ۴۰.
۸. زخرف(۴۳)آیه۱۸.

پاسخ :
باسلام وتشکر .
در ابتدا باید اشاره شود اسلام ملاک برتری را تقوا قرار داده و فرمود:
«یا أیّها الناس إنّا خلقناکم من ذکر و أنثى... إنّ أکرمکم عند الله أتقاکم؛(۱) ای مردم، ما شما را از مرد و زن آفریدیم، ارجمندترین شما نزد خدا پرهیزگارترین شماست».
طبق این آیه ملاک برتری تقواست. هر کدام از مردم و زن تقوایش بیشتر باشد، نزد خدا بهتر است. از این جا که این مسئله جزو مسایل روز محسوب می‌شود، خوب است مقداری فرایند زندگی زنان در جوامع مختلف بررسی و آن گاه نظر اسلام در این خصوص بیشتر تبیین گردد:
موقعیت زن در جوامع مختلف به طور کلی در سه مرحله خلاصه می‌شود:
مرحله اول:
زن در اجتماعات بدوی بشر جزو جامعه انسانی محسوب نمی‌شد . هیچ گونه شخصیت و ارزش اجتماعی نداشته ،برخوردی که با زن می‌شده، همان معامله بوده که بشر با یک حیوان می‌نماید. فقط وجودش در جامعه برای رفع نیازمندی‌ها بود نظیر خدمت در منزل، تربیت بچه، پرستاری مریض و رفع امر جنسی مردان .
زن در جامعه بشر اولی شکل انسان را داشت اما آثار وجودی حیوان اهلی را .در آن جوامع زن حیوان انسان گونه بوده است.
مرحله دوم:
در مسیر زندگی زن در جامعه، مرحله‌ای است که شرایع و قوانین مدنی در میان ملل متمدن پیدا شده است، ولی در این جامعه‌ها زن باید همیشه و در هر حال تحت قیومیت مرد زندگی کند و پیوسته در حال تبعیت باشد و هیچ‌حق استقلال و آزادی ندارد، می‌توان موقعیت زن را در میان این ملل به اسیری تشبیه کرد که در حال بردگی روزگار خود را گذرانیده و از نعمت آزادی اراده عمل محروم است.
مرحله سوم:
اسلام زن را یک فرد انسانی تشخیص داده،‌ جزئی از جامعة بشری شناخت، زن و ارزشی را که یک نفر انسان به حسب اندازة تأثیر اراده و عمل خود می‌تواند در جامعه بشری پیدا کند، به او داده است، اسلام زن را مثل مرد انسان می‌داند که در عین حال که از جهت زن بودن با مرد تفاوت‌های جسمی دارد ،ولی در جهت انسانیت هیچ گونه فرقی بین مرد و زن نیست. از این رو در قرآن کریم فرمود:
«أنّی لا أُضیع عمل عامل منکم من ذکر أو اُنثى بعضکم من بعض؛(۳) هرگز عمل هیچ کس اعم از مرد و زن را بی‌مزد نگذارم، بعضی از بعض دیگر هستید».
از دید اسلام زن مانند مرد جزو کامل جامعة انسانی محسوب می‌شود . برای زن نیز آزادی تشریع فرموده، چنان که در مرد همین حق را وضع کرده است، ولی البته لازمة جزو کامل بودن فردی این نیست که هر حقی را که هر جزو دیگر جامعه دارد، او نیز برخوردار باشد، بلکه هر کدام متناسب با شرایط و اقتضاءات وجود خود از حقوق عادلانه برخوردارند.
اسلام در جامعه‌ای طلوع کرد که زن بودن عیب و ننگ و عار محسوب می‌شد، ولی اسلام زن را جزو حقیقی و عضو کامل جامعة انسانی قرار داد و از اسارت بیرون آورد و آزادی و اراده و عمل به او بخشید، زن مانند مرد در ثروتی که به دست می‌آورد، مالک آن است، کارهای او ارزش معنوی، اجتماعی و عملی دارد.
اسلام نه تنها مردها را بر زن‌ها برتر و بهتر ندانسته، بلکه همگان را در پیشگاه قانون یکسان و از حقوق مساوی برخوردار دانسته است.
تفصیل این بحث را در کتاب گرانسنگ «معنویت تشیع» تألیف علاّمه طباطبایی مطالعه فرمایید.(۳)
در خصوص تعدد زوجات باید گفت :
رسم چند زنی از جمله رسم هایی است که تاریخی به قدمت تاریخ بشر دارد، تا آنجا که بشر به یاد دارد از اقوام ابتدایی گرفته تا ملل متمدن این رسم وجود داشته است. به عقیده ویل دورانت این رسم از اجتماعات اولیه بشری سرچشمه گرفته و بلکه «در اجتماعات اولیه، اصل چند همسری روشی متداول و رایج بوده است» (ویل دورانت، ۱۳۷۰: ص۵۰) همچنین رسم چند زنی در میان اقوام چینی و هندی و بابلی و آشوری و مصری قدیم (ناصح علوان، ۱۴۰۴: ص ۱۵) و در میان قبایل سرخپوست آمریکا رواج کامل داشته است. ویل دورانت از قول سکولکرافت می نویسد: «در میان قبیله هندیشمردگان آمریکا اغلب مردان تا به سن پیری برسند، زنان متعدد می گیرند و حتی فرزندان خود را نمی شناسند» و سفید پوست ها را به خاطر اینکه تمام مدت عمر خود را با یک زن سر می کنند، مورد تمسخر قرار می دهند. (ویل دورانت،۱۳۷۰: ص ۶۱)
پی‌نوشت‌ها:
۱. حجرات (۴۹) آیه ۱۳.
۲. آل عمران (۳) آیه ۱۹۵.
۳. معنویت تشیع، ص ۱۱۸ ـ ۱۳۶، نشر تشیع، قم ۱۳۸۵ش.

پاسخ :
باسلام وتشکر .
اسلام تعدد زوجات را بدون قید و شرط و نامحدود قبول ندارد. با بررسی وضع محیط­های مختلف قبل از اسلام به این نتیجه می‏رسیم که تعدد زوجات به طور نامحدود، امر عادی بوده و قبل از اسلام جریان داشته؛ تعدد زوجات از ابتکارات اسلام نیست، بلکه دین آن را در چارچوب ضرورت‏های زندگی انسان محدود ساخته و برای آن قید و شرایط سنگین قرار داده است.
قوانین اسلام براساس نیازهای واقعی بشراست، نه احساسات، زیرا ممکن است هر زنی از آمدن رقیب (در زندگی ناراحت بشود، ولی وقتی مصلحت تمام جامعه در نظر گرفته شود و احساسات را به کنار بگذاریم، فلسفه تعدد زوجات روشن می‏شود. هیچ کس نمی‏تواند انکار کند که مردان در حوادث گوناگون زندگی، بیش از زنان در خطر مرگ قرار دارند و در جنگ‏ها و حوادث دیگر، قربانیان اصلی را آن‏ها تشکیل می‏دهند.
نیز نمی‏توان انکار کرد که بقای غریزه جنسی مردان از زنان طولانی‏تر است، زیرا زنان در سن معینی، آمادگی جنسی خود را از دست می‏دهند، در حالی که در مردان چنین نیست.
هم چنین زنان به هنگام عادت ماهانه و قسمتی از دوران حاملگی، عملاً ممنوعیت آمیزش دارند، در حالی که در مردان این ممنوعیت وجود ندارد.
از همه گذشته زنانی هستند که به علل گوناگونی همسران خود را از دست می‏دهند و اگر تعدد زوجات نباشد، آن‏ها باید برای همیشه بدون همسر باقی بمانند.
با درنظر گرفتن این واقعیت‏ها در این گونه موارد (که تعادل میان مرد و زن به هم می‏خورد) ناچاریم یکی از سه راه ذیل را انتخاب کنیم.
أ) مردان تنها به یک همسر در همه موارد قناعت کنند و زنان بیوه تا پایان عمر بدون همسر باقی بمانند و تمام نیازهای فطری و خواسته‏های درونی و احساسی خود را سرکوب کنند.
ب) مردان فقط دارای یک همسر قانونی باشند، ولی روابط آزاد و نامشروع جنسی را با زنانی که بی شوهر مانده‏اند، به شکل معشوقه برقرار سازند.
ج) کسانی که قدرت دارند بیش از یک همسر را اداره کنند و از نظر جسمی و مالی و اخلاقی مشکلی برای آن‏ها ایجاد نمی‏شود، نیز قدرت بر اجرای کامل عدالت میان همسران و فرزندان دارند، به آن‏ها اجازه داده شود که بیش از یک همسر انتخاب کنند.
حال اگر بخواهیم راه اول را انتخاب کنیم، باید گذشته از مشکلات اجتماعی که به وجود می‏آید، با فطرت و غرائز و نیازهای روحی و جسمی بشر به مبارزه برخیزیم. هم چنین عواطف و احساسات این گونه زنان را نادیده بگیریم اما این مبارزه‏ای است که پیروزی در آن نیست. به فرض که این طرح عملی بشود، جنبه‏های غیر انسانی آن بر هیچ کس پوشیده نیست.
تعدد همسر را در موارد ضرورت نباید تنها از دریچه چشم همسر اول مورد بررسی قرار داد، بلکه از دریچه چشم همسر دوم و مصالح و مقتضیات اجتماعی باید مورد مطالعه قرار داد. آن‏ها که مشکلات همسر اول را در صورت تعدد زوجات عنوان می‏کنند، کسانی هستند که یک مسئله سه زاویه‏ای را تنها از یک زاویه نگاه می‏کنند، زیرا تعدد همسر هم از زاویه دید مرد و هم از زاویه دید همسر اول، نیز از زاویه دید همسر دوم باید مطالعه شود، آن گاه با توجه به مصلحت مجموع در این باره قضاوت کنیم.
اگر راه دوم را انتخاب کنیم، باید فحشا را به رسمیت بشناسیم. تازه زنانی که به عنوان معشوقه مورد بهره­برداری جنسی قرار می‏گیرند، نه تأمین دارند و نه آینده‏ای. چنان که شخصیت آن‏ها پایمال شده است. این‏ها اموری نیست که انسان آگاه آن را تجویز کند.
بنابراین تنها راه سوم می‏ماند که هم به خواسته‏های فطری و نیازهای غریزی زنان پاسخ مثبت داد و هم از عواقب شوم فحشا و نابسامانی زندگی این دسته از زنان برکنار ماند و جامعه را از گرداب گناه بیرون برد.
در پایان چند نکته را ذکر می‏کنیم:
۱ - جواز تعدد زوجات با این که در بعضی موارد یک ضرورت اجتماعی است و از احکام مسلم اسلام محسوب می‏شود، اما شرایط آن با گذشته تفاوت بسیار کرده است، زیرا زندگی درگذشته، یک شکل ساده داشت و رعایت عدالت بین زنان آسان بود و از عهده غالب افراد برمی‏آمد، ولی در زمان ما باید کسانی که می‏خواهند از این قانون استفاده کنند، مراقب عدالت همه جانبه باشند. اگر قدرت بر این کار دارند، چنین اقدامی بنمایند. اساساً اقدام به این کار از روی هوی و هوس نباید باشد.
۲ - تمایل پاره‏ای از مردان را به تعدد همسر نمی‏توان انکار کرد. این تمایل اگر جنبه هوس داشته باشد، مورد تأیید نیست، اما گاه عقیم بودن زن و علاقه شدید مرد به داشتن فرزند، این تمایل را منطقی می‏کند، یا گاهی بر اثر تمایلات شدید جنسی و عدم توانایی همسر اول برای برآوردن خواسته غریزی، مرد خود را ناچار به ازدواج دوم می‏بیند. حتی اگر از طریق مشروع انجام نشود، از طریق نامشروع اقدام می‏کند. در این گونه موارد نمی‏توان منطقی بودن خواسته مرد را انکار کرد.(۱)
گاهی مسئله تعدد زوج در یک خانه موجب کینه و دشمنی می‌شود اما این اشکال برافراد وارد است که دشمنی می‌ورزند، نه بر اسلام و تعالیمش، زیرا دین قانون تعدد زوجات را به طور وجوبی وضع نکرده است. در واقع تعدد زوجات در اسلام یک قاعده نیست، بلکه یک استثنا است و تنها حکم به جواز داده شده، نه الزام؛ یعنی برای برخی که مشکلاتی پیش آمده و مجبور به ازدواج مجدد هستند، اجازه داده شده است، چنان که برای آن شرطی گذاشته شده و آن اطمینان مرد به این است که می‏تواند میان زنان به عدالت عمل کند، اما اگر مردانی باشند که بدون توجه به این شرط و بدون توجه به سعادت خود و خانواده و فرزندان، در پی ازدواج مجدد باشند ازدواج دوم روا نیست، مثلاً هدفشان شهوت باشد و زن در نظرشان مفهومی جز موجودی که برای لذت و شهوت آفریده شده نباشد. اسلام با این افراد کاری ندارد و ازدواج بیش از یک زن را به آن‏ها اجازه نمی‏دهد.(۲)
اما سؤال از این که چرا اسلام این حق را نسبت به زنان قائل نشده و چرا اسلام چند شوهری را اجازه نداده، زیرا در این نوع زناشویی رابطه پدر با فرزند عملاً نا مشخص است، هم چنان که در کمونیسم (اشتراک) جنسی رابطه پدر با فرزندان نامشخص است.
همان طور که کمونیسم نتوانست برای خود جا باز کند، چند شوهری نیز نتوانست مورد پذیرش باشد، زیرا زندگی خانوادگی و ایجاد آشیانه برای نسل آینده و ارتباط قطعی میان نسل گذشته و آینده، خواسته غریزه و طبیعت بشر است. چند شوهری نه تنها با طبیعت انحصار طلبی و فرزند دوستی مرد نا موافق است، که با طبیعت زن نیز مخالفت دارد. تحقیقات روانشناسی ثابت کرده است که زن بیش از مرد خواهان تک همسری است. (۳)
از جهت دیگر زن از مرد فقط عاملی برای ارضای غریزه جنسی خود نمی‌خواهد که گفته شود هرچه بیشتر، برای زن بهتر. زن از مرد موجودی می‌خواهد که قلب او را در اختیار داشته باشد؛ حامی و مدافع او باشد؛ برای او فداکاری نماید و غمخوار او باشد.
زن در چند شوهری هرگز نمی‌توانسته حمایت و محبت و عواطف خالصانه و فداکاری یک مرد را نسبت به خود جلب کند، از این رو چند شوهری نظیر روسپی گری همواره مورد تنفر زن بوده است. چند شوهر داشتن نه با تمایلات و خواسته‌های مرد موافقت داشته است و نه با خواسته‌ها و گرایش‌های زنان.(۴) علاوه بر این، یکی دیگر از مشکلاتی که در صورت چند همسری برای زنان ذکر شده، مشخص نبودن پدر برای فرزند می‌باشد. با وجود چند شوهر عملاً مشخص نمی‌شود فرزند متعلق به کدام مرد است و این مسئله ای بسیار مهم است.
مسئله تعلق فرزند و معین شدن پدر فرزند، اگر چه تحقیقات امروزی و آزمایش‌های پزشکی آن را تا حدی مشخص می‌کند، اما از نظر روانی همچنان مسئله حل نشدنی است؛ زیرا اولاً: همان گونه که دانشمندان می‌گویند: نتایج آزمایش­های تجربی صد در صد نیست و احتمال خطای اشتباه انسانی یا... وجود دارد.
ثانیاً: مسئله اقناع روحی و روانی پدر و مادر و فرزند چیزی نیست که با آزمایش قابل حل باشد. فرزند می‌خواهد اطمینان قلبی و درونی یابد که پدر و مادر او واقعی هستند و همین طور پدر و مادر. تا زمانی که اقناع و اطمینان قلبی و درونی صورت نگیرد، به همان نسبت رابطه و پیوند عاطفی بین پدر و مادر و فرزند متزلزل خواهد بود. مطمئناً در صورت تعدد شوهر برای زن، این اطمینان و رابطه عاطفی حاصل نمی‌شود.
پی‏نوشت‏ها:
۱. تفسیر نمونه، ج‏۳، ص ۲۵۶ - ۲۶۰؛ مجموعه آثار، مطهری، ج‏۱۹، ص ۳۵۷ - ۳۶۱.
۲. المیزان، ج‏۴، ص ۳۱۹.
۳. مرتضی مطهری، مجموعه آثار، ج۱۹، ص ۳۰۲.
۴. همان، ص ۳۱۱.

پاسخ :
با سلام وتشکر .
در ابتدا لازم است بدانیم که اسلام تعدد زوجات را بدون قید و شرط و نامحدود قبول ندارد. با بررسى وضع محیط هاى مختلف پیش از اسلام به این نتیجه مى‏رسیم که تعدد زوجات به طور نامحدود، امر عادى بوده و قبل از اسلام جریان داشته؛ و در ادیان دیگر نیز بوده است ، همان گونه که برخی از پیامبران مانند حضرت داود و یعقوب (ع) همسران متعدد داشته اند. پس تعدد زوجات از ابتکارات اسلام نیست، بلکه دین اسلام آن را در چارچوب ضرورت‏هاى زندگى انسان محدود ساخته و براى آن قید و شرایط سنگین قرار داده است.
قوانین اسلام براساس نیازهاى واقعى بشراست، نه احساسات، زیرا ممکن است هر زنى از آمدن رقیب در زندگى ناراحت بشود، ولى وقتى مصلحت تمام جامعه درنظر گرفته شود و تنها به احساسات توجه نشود ، فلسفه تعدد زوجات روشن مى‏شود.
, هیچ کس نمى‏تواند انکار کند که مردان در حوادث گوناگون زندگى، بیش از زنان در خطر مرگ قرار دارند و در جنگ‏ها و حوادث دیگر، قربانیان اصلى را تشکیل مى‏دهند.
نیز نمى‏توان انکار کرد که بقاى غریزه جنسى مردان از زنان طولانى‏تر است، زیرا زنان در سن معینى، آمادگى جنسى خود را از دست مى‏دهند، در حالى که در مردان چنین نیست.
هم چنین زنان به هنگام عادت ماهانه و قسمتى از دوران حاملگى، عملاً ممنوعیت آمیزش دارند، در حالى که در مردان این ممنوعیت وجود ندارد.
از همه گذشته زنانى هستند که به علل گوناگونى همسر خود را از دست مى‏دهند و اگر تعدد زوجات نباشد، آن‏ها باید براى همیشه بدون همسر باقى بمانند.
با درنظر گرفتن این واقعیت‏ها در این گونه موارد (که تعادل میان مرد و زن به هم مى‏خورد) ناچاریم یکى از سه راه ذیل را انتخاب کنیم:
أ) مردان تنها به یک همسر در همه موارد قناعت کنند و زنان بیوه یا دختران تا پایان عمر بدون همسر باقى بمانند و تمام نیازهاى فطرى و خواسته‏هاى درونى و احساسى خود را سرکوب کنند.
ب) مردان فقط داراى یک همسر قانونى باشند، ولى روابط آزاد و نامشروع جنسى را با زنانى که بى شوهر مانده‏اند، به شکل معشوقه برقرار سازند.
ج) کسانى که قدرت دارند بیش از یک همسر را اداره کنندو از نظر جسمى و مالى و اخلاقى مشکلى براى آن‏ها ایجاد نمى‏شود، نیز قدرت بر اجراى کامل عدالت میان همسران و فرزندان دارند، به آن‏ها اجازه داده شود که بیش از یک همسر انتخاب کنند.
حال اگر بخواهیم راه اول را انتخاب کنیم، باید گذشته از مشکلات اجتماعى که به وجود مى‏آید، با فطرت و غرائز و نیازهاى روحى و جسمى بشر به مبارزه برخیزیم. هم چنین عواطف و احساسات این گونه زنان را نادیده بگیریم اما این مبارزه‏اى است که پیروزى در آن نیست. به فرض که این طرح عملى بشود، جنبه‏هاى غیر انسانى آن بر هیچ کس پوشیده نیست. در اینجا نیاز زنان تنها نیاز مالی نیست تا بگوئیم با کمک مالی مانند کار حضرت علی (ع) و یا با پرداخت کمک از طرف دولت اسلامی مشکل آنها قابل رفع است.
از طرف دیگر تعدد همسر را در موارد ضرورت نباید تنها از دریچه چشم همسر اوّل بررسى کرد، بلکه از دریچه چشم همسر دوم و مصالح و مقتضیات اجتماعى باید مورد مطالعه قرار داد. آن‏ها که مشکلات همسر اول را در صورت تعدد زوجات عنوان مى‏کنند، کسانى هستند که یک مسئله سه زاویه‏اى را تنها از یک زاویه نگاه مى‏کنند، زیرا تعدد همسر هم از زاویه دید مرد و هم از زاویه دیدهمسر اوّل، نیز از زاویه دید همسر دوم باید مطالعه شود، آن گاه با توجه به مصلحت مجموع در این باره قضاوت کنیم.
اگر راه دوم را انتخاب کنیم، باید فحشا را به رسمیت بشناسیم. تازه زنانى که به عنوان معشوقه مورد بهره بردارى جنسى قرار مى‏گیرند، نه تأمین دارند و نه آینده‏اى. چنان که شخصیت آن‏ها پایمال شده است. این‏ها امورى نیست که انسان آگاه آن را تجویز کند. کسانی که تعدد زوجات را نمی پذیرند، ناخواسته به این مورد تن می دهند و بی آنکه خود بخواهند عملا به فحشا و روابط آزاد رسمیت می دهند. با نگاه به وضع جوامع مختلف می بینیم که عملاً چنین است، اما متأسفانه آن را نادیده می گیرند.
بنابراین تنها راه سوم مى‏ماند که هم به خواسته‏هاى فطرى و نیازهاى غریزى زنان پاسخ مثبت داد و هم از عواقب شوم فحشا و نابسامانى زندگى این دسته از زنان برکنار ماند و جامعه را از گرداب گناه و روابط بی حد و مرز و نامشروع بیرون برد.
بنابراین برای نفی یا اثبات این مسئله یا هر مسئله دیگر باید تمام جوانب مسئله مورد بررسی قرار گیرد و سپس در مورد آن قضاوت کرد و این مسئله برای قانون گذار بسیار مهم اتست.
در پایان چند نکته را ذکر مى‏کنیم:
۱ - جواز تعدد زوجات با این که در بعضى موارد یک ضرورت اجتماعى است و از احکام مسلم اسلام محسوب مى‏شود، اما شرایط آن با گذشته تفاوت بسیار کرده است، زیرا زندگى درگذشته، یک شکل ساده داشت و رعایت عدالت بین زنان آسان بود و از عهده غالب افراد برمى‏آمد، ولى در زمان ما باید کسانى که مى‏خواهند از این قانون استفاده کنند، مراقب عدالت همه جانبه باشند. اگر قدرت بر این کار دارند، چنین اقدامی می تواند جایز باشد. اساساً اقدام به این کار از روى هوى و هوس نباید باشد.
۲ - تمایل پاره‏اى از مردان را به تعدد همسر نمى‏توان انکار کرد. این تمایل اگر جنبه هوس داشته باشد، مورد تأیید نیست، اما گاه عقیم بودن زن و علاقه شدید مرد به داشتن فرزند، این تمایل را منطقى مى‏کند، یا گاهى بر اثر تمایلات شدید جنسى و عدم توانایى همسر اول براى برآوردن خواسته غریزى، مرد خود را ناچار به ازدواج دوم مى‏بیند. حتى اگر از طریق مشروع انجام نشود، از طریق نامشروع اقدام مى‏کند. در این گونه موارد خاص نمى‏توان منطقى بودن خواسته مرد را انکار کرد.(۱)
بله گاهی آمدن همسر دوم موجب کینه و حسادت مى‏شود ، ولى این اشکال بر مسلمانان وارد است، نه بر اسلام و تعالیمش، زیرا دین قانون تعدد زوجات را به طور وجوب وضع نکرده است. در واقع تعدد زوجات در اسلام یک قاعده نیست، بلکه یک استثنا است و تنها حکم به جواز داده شده، نه الزام؛ یعنى براى برخى که مشکلاتى پیش آمده و مجبور به ازدواج مجدد هستند، اجازه داده شده است، چنان که براى آن شرطى گذاشته شده و آن اطمینان مرد به این است که مى‏تواند میان زنان به عدالت عمل کند، اما اگر مردانى باشند که بدون توجه به این شرط و بدون توجه به سعادت خود و خانواده و فرزندان، در پى ازدواج مجدد باشند، ازدواج دوم روا نیست، مثلاً هدفشان شهوت باشد و زن در نظرشان مفهومى جز موجودى که براى لذت و شهوت آفریده شده نباشد. اسلام با این افراد کارى ندارد و ازدواج بیش از یک زن را به آن‏ها اجازه نمى‏دهد.(۲)
مرد در صورت داشتن چند زن در صورتی که بتواند عدالت بین آنها را رعایت کند، از لحاظ عاطفی مشکلی پیش نمی آید، زیرا مرد وظیفه دارد با عدالت با زنانش برخورد کند و همه را به یک دید ببیند و به همه در حدّ توانایی و توان مالی خود برسد و فرقی بین آنا نگذارد.
البته این در صورتی میسّر است که زنان نیز از اخلاق خوبی برخوردار باشند و با هم سازگار باشند.
پى‏نوشت‏ها:
۱ - تفسیر نمونه، ج‏۳، ص ۲۵۶ - ۲۶۰؛ مجموعه آثار، مطهرى، ج‏۱۹، ص ۳۵۷ - ۳۶۱.
۲ - المیزان، ج‏۴، ص ۳۱۹.

سلام
سخنانتان چندان عجیب نبود اگر فقط مساله را از نظر زنی که در خانه نشسته و یک دفعه شوهر هوویی بر سر او می آورد، می دیدید.
اما اینکه این سخنان را با قرن حاضر گره زدید و سخن از غرب به میان آوردید و ... واقعا حیرت آور می شود. و گویی هیچ چیزی از غرب و وضعیت حاضر جهانی نمی دانید.
اگر احیانا توانستید مساله را از منظر یک بیوه زن تنها ببینید که تنها شانس او برای ازدواج زن دوم بودن است، دوباره نگاهی به وضعیت امروز و غرب بیندازید، تا بنگرید هیچ وقت زن این قدر نازل دانسته نشده است.

سلام
اگر از غلبه احساسات در نظرتان کم کنید:
اولا حکم تعدد زوجات، واجب نیست. بلکه جایز است. و اشخاص خودشان باید مصلحت شان را بفهمند. اگر کسی نمی تواند مصلحت را بفهمد، مشروع و غیر مشروعش برای او خیلی فرقی نمی کند. و اگر هم جایز نباشد، به شکل پنهانی و غیر مجاز با دیگران رابطه می گیرد.
ثانیا با این نوع ادبیات شما که زن اول صرفا به خاطر باز شدن پای زنی دیگر در زندگی مجاز به هر کاری باشد و حتی در حق بچه هایش خیانت کند، پس چرا مرد مجاز نباشد تابع احساسات خود باشد و عقلش را کنار بگذارد؟
بنابراین به نظر می رسد باید منطقی و معقول به این مسائل نگریسته شود.

سلام
اول آنکه در یک سیستم گسترده ای مثل اسلام، اصول باید مبنای بررسی انسان باشد. و باید توجه کنیم که بشر در طول تاریخ در جزئیات نظرات بسیار متضادی را کاملا عقلانی دانسته است و حتی در زمان ما نیز بین ملل مختلف نظرات متضادی وجود دارد که هر کسی نظر خود را بهترین نظر می داند.
بنابراین بهتر است با تمسک به اصول، امکان اشتباه عقلانی را پایین بیاوریم و توجه کنیم که دو مساله ذکر شده توسط شما از فرعی ترین مسائل هستند.
ضمن آنکه اشتباه شما در این مسائل نیز چندان پوشیده نیست.
در بحث کنیز ضوابط متعددی برای همبستری وجود دارد و بر خلاف رابطه با فاحشه ها، عمل بی حسابی نیست. مثلا اگر کسی مالک کنیز باشد و بخواهد کنیز را به عقد یکی از بردگان خود در بیاورد، نمی تواند یک دفعه عقد را باطل کند و خودش با آن کنیز همبستر شود. بلکه باید ۴۵ روز صبر کند تا از رابطه قبلی آن کنیز بگذرد.
در بحث چند همسری نیز همین الان کافیست ببینیم که زنان متعددی به زن دوم بودن راضی هستند. و این مساله از نظر زن اول غیر قابل پذیرش است.

سلام
خواهر گرامی چند همسری واجب نیست. و طرفین باید خودشان با عقل شان مصلحت شان را بسنجند. و کسی را برای این کار مجبور نکرده اند. حتی در تمام موارد نیز زن اول ناراضی نیست. مثلا جایی که زن اول باردار نمی شود و حاضر است برای حفظ زندگی خود، شوهرش زن دیگری بگیرد.
و از نوشته شما مشخص است که شما کاملا احساسی به این مساله نگاه می کنید. و همان نوع مواجهه خودتان را به دیگران نسبت می دهید.

خواهر گرامی
اندک تردیدی در اهمیت خانواده و لزوم حفظ آن وجود ندارد.
و جوابی که به آن اشاره می کنید این بود که باید عقل و منطق حاکم باشد و الا بی عقلی به انواع خطاها منجر می شود.

سلام
درباره عدالت، عدالتی که شرط شده، ممکن است. رجوع بفرمایید
http://soalcity.ir/node/3420
اما راجع به محدودیت مهریه، آنچه محدود شده احکام کیفری نسبت به بعضی مهریه ها است.
و در انتها جالب زن ستیزی را نقد کرده اید. که زن ستیزی معقول نیست. اما چه ربطی به مهریه و تعدد زوجات دارد؟

ضمن تشکر از اظهار نظر شما و سایر دوستان، توجه داشته باشیم که بسیاری از احکام خداوند مانند همین مسئله، در حالت عادی، نه واجب است و نه مستحب، بلکه صرفا مباح یا حلال است. پس این بدین معنا نیست که اسلام تشویق به این کار کرده است یا این که همه مسلمانان باید به آن عمل کنند! حتی در بسیاری روایات اخلاقی این کار (پرداختن به امور شهوانی) برای مؤمنین ناپسند دانسته شده است.
موفق باشید.

سلام
ان شاء الله خداوند به شما شرح صدری عنایت کند که همه دین را دربست بپذیرید. و توجه نمایید که علم خدا بسیار بیشتر از نگاه شما از زاویه ای خاص است.

اشکال مطلب شما اینجاست که فکر می کنید قانع شدن فقط در گرو عقل و منطق است. حال آنکه عده زیادی قانع نمی شوند در حالی که جواب منطقی است اما باب میل شان نیست.
در این مساله هم پای منافع در میان است. و اینکه احساس ناخوشایند در یک حالت داریم و همین مانع قانع شدن است نه عدم جواب منطقی!
علاوه بر اینکه علوم انسانی مثل علوم تجربی نیستند که یک نفر چیزی را بسازد و باقی فقط استفاده کنند. در مسائل علوم انسانی هر کسی باید خودش بررسی کند و به جواب برسد نه اینکه از آنچه دیگران حل کرده اند، استفاده کند. برای همین در علوم انسانی، هیچ بحث بسته شده و غیر قابل طرح نیست. بلکه هر کس از نو درباره آن می اندیشد.
درباره عدالت نیز آنچه خدا فرموده نمی شود، تساوی محبت قلبی نسبت به دو نفر است. نه عدالت ظاهری و مادی

خدا فرموده که ازدواج مشروط به قبول قلبی دو طرف است. هر کسی از این رابطه یا شخصی که برای ازدواج به سراغ او آمده، راضی نیست، هیچ جبر و فشاری برای ازدواج ندارد.
و ظاهرا شما از روی عصبانیت و فشار مشکلات تان نوشته اید. و الا هیچ زنی خودش را کالای شوهر نمی داند. حداقل در قوانین اسلام، زن کالا نیست. بلکه در امور متعددی برای مدیریت خانواده، زن و شوهر باید مشورت کنند. مرد وظایف متعددی در مقابل زن دارد و ...
و همان طور که می بینیم، اسلام ۱۴ قرن پویا و زنده بوده و اکنون نیز در حال رشد روز افزون است.

نه عزیزم
من واقعا ناراحت میشم که حرف کاااملا اشتباه یه عده که ادعای دین داری هم دارن باعث دین زدایی بقیه میشه
من کلا کاری به این متن که اصلا قبولش ندارم ، ندارم
خدا تمام کارهاش عدالت داره
شماخودت برو قرآنو باز کن سوره ی نساء آیه ۴ رو بخون فارسیشم بخون
قران واااقعا به معجزس و یک کتاب فوق العاده قوی که توسط زبان عربی که بسیار زبان کاملیه (البته ماها دل خوشی ازش نداریم و حق هم داریم جدا ) نوشته شده
پس امکان نداره خداوند در کتابش بی حکمت حرفیو زده باشه
من رشتم ادبیاته و رو واژه ها حساسم
واژه قسط و عدل شاید در فارسی هم معنی باشن ولی در عربی تفاوت دارند
قسم به معنی اجرای عدالت مالی یا اقتصادی
ولی عدل شامل همه چیز میشه احساس ؛ مالی ، رفتاری جنسی و...
در قران اول کلمه ی قسط به کار برده شده و توضیحش این میشه که برا کمک مالی و یا اجرای عدالت اقتصادی اجازه ی گرفتن ۲ و ۳ و۴ همسر رو هم به مردان داده
ولیی
بعدش شرطی گذاشته که به شرطی که بتونی عدل رو رعایت کنی و این یعنی عدالت در همه ی جنبه و بعد تایید کرده که هییچ کسی نیس که بتونه با هر ۴ همسرش با عدالت و به طور یکسان رفتار کنه
یعنی به طور کل شرطی گذاشته که هیچ وقت قابل اجرا نیس پس کلا ۴ همسری برا مردا وجو نداره

یعنی شما رفتید همه جای دنیا و همه زن ها با هر دین و نژادی رو تحقیق کردید و الان اینطوری نظر میدین؟ بابا نظر هم میدین یه طوری نظر بدین که قابل خدشه نباشه. رو چه حسابی آخه؟ اتفاقا برخلاف گفته شما در برخی از فرهنگ ها موضوع چندهمسری به راحتی پذیرفته است و خانم ها با هم مشکلی ندارند. یه مقدار جامعه شناسی بخونید، نمونه هاش در فرهنگ قدیم و حتی جدید و امروزه کم نیست