چگونه میتوان بصیرت پیدا کرد؟

بصیرت و روشن بینى در دین از خواسته هاى اولیاى الهى و مؤمنان حقیقى است. چون بصیرت، چراغ راهى است كه در تاریكى و ظلمت هاى راه بندگى، راه را بر انسان روشن مى سازد و او را از خطر افتادن و لغزش نگه مى دارد. با بصیرت در دین انسان بر سر دو راهى خیر و شر و سعادت و شقاوت به راحتى راه خیر و سعادت را مى یابد و از شك و تردید رها مى گردد.

براى كسب بصیرت در دین باید در دو ناحیه كوشش و تلاش كرد:

۱- ناحیه علم و آگاهى: هر قدر انسان با معارف و آموزه هاى دینى و الهى بیشتر آشنا گردد و با محتواى پیام خداوند و قرآن كریم و گفتار و عمل و سیره اولیاى معصوم الهى بیشتر آشنا گردد زمینه بصیرت و روشن بینى در دین بیشتر براى او فراهم مى گردد.
آشنایى با قرآن و احادیث و روش و منش برگزیدگان حق و رهروان و شاگردان تربیت شده مكتب آنها در این راه سهم فراوانى بر عهده دارد.
مطالعه و تفكر در اصول اعتقادى و آشنایى با احكام و وظایف عملى و شناخت حلال و حرام و واجبات و محرمات و نیز آگاهى از نحوه برخورد و موضع گیرى پیشوایان دین در مسایل گوناگون در فراهم آوردن بستر و زمینه بصیرت نقش به سزایى دارد.

۲- ناحیه عمل و به كار بستن آگاهى ها: عمل به آنچه از دین فرا گرفته ایم و به ویژه انجام واجبات و ترك محرمات كه درجه اى از تقوا و پرهیزگارى مى باشد در كسب بصیرت و روشن بینى دینى نقش كلیدى دارد و اصولا بصیرت از ثمرات و آثار مستقیم تقوا و پرهیزگارى است.
«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ یَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقاناً[انفال/۲۹]؛ اى كسانى كه ایمان آورده ‏اید! اگر از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید، براى شما وسیله ‏اى جهت جدا ساختن حق از باطل قرار مى ‏دهد (روشن‏ بینى خاصّى كه در پرتو آن، حق را از باطل خواهید شناخت.»

پرهیزگارى و انجام واجبات و پرهیز و دورى از محرمات، به انسان نورانیت و روشن بینى درونى مى بخشد به گونه اى كه انسان در پرتو آن مى تواند حق و باطل را از هم تشخیص دهد و به راحتى وسوسه هاى شیطانى را بشناسد و خود را از دام آن رهایى بخشد و قرآن كریم در این باره مى فرماید:
«إِنَّ الَّذینَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَكَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ[اعراف/۲۰۱]؛ پرهیزگاران هنگامى كه گرفتار وسوسه‏ هاى شیطان شوند، به یاد (خدا و پاداش و كیفر او) مى ‏افتند و (در پرتو یاد او، راه حق را مى ‏بینند و) ناگهان بینا مى ‏گردند.»

در حدیث از پیامبر (ص) نقل شده که: هر كس به آنچه مى داند عمل كند خداوند آگاهى از چیزهایى را كه نمى داند روزى او مى سازد[۱] و این همان بصیرت الهى است كه در پرتو علم و عمل براى فرد مؤمن حاصل مى گردد و در اثر تقوا انسان دیده خدایى پیدا مى كند و با چشم خدایى مى بیند، چنانچه در حدیث آمده است: «المؤمن ینظر بنور الله؛[۲] انسان با ایمان با نور خداوند مى بیند»

از مطالب بالا روشن می شود که انسان گناهکار گرفتار اشتباهات خویش می شود و شیطان و نفسش می تواند حق را برای او منقلب کنند و او را به لغزش های بیشتر بکشانند.

[۱]. الفصول المختارة، ص۱۰۷.
[۲]. إرشاد القلوب إلى الصواب    ج‏۱   ص ۱۳۱.