حکومت حضرت مهدی (عج) چقدر و چگونه خواهد بود؟

در مورد  مدتی كه حضرت مهدی(عج) حكومت می‏كند، و  بعد از آن دوره تا برپایی قیامت، نمی‏توان پاسخ قاطع و روشنی از روایات به دست آورد، چرا كه در لابلای روایات مدت حكومت حضرت مهدی(عج) نوزده سال و چند ماه،[۱] هفتاد سال،[۲] سیصد و نه سال،[۳] آمده است.
در روایتی ذكر شده كه بعد از حضرت مهدی(عج) فردی از اهل بیت سیصد و نه سال حكومت خواهد كرد.[۴] و بعد قیامت برپا خواهد شد، یا یكایك امامان(ع) رجعت و حكومت می‏كنند و سپس قیامت بر پا خواهد شد[۵] و... .

برخی از پژوهشگران اسلامی بیان داشته ‏اند: در مورد مدت حكومت حضرت مهدی(عج) اگر چه برخی روایات حد معیّنی را بیان كرده ‏اند و دوران حكومت حضرت را به هفت یا نه سال محدود نموده ‏اند، لیكن این گونه روایات در منابع اهل سنّت ذكر شده، و عده ‏ای بدون تحقیق این گونه روایات را در كتاب‏های شیعی وارد نموده ‏اند. هیچ روایت صحیح السندی از امامان(ع) نرسیده است كه دوران حكومت حضرت مهدی(عج) را محدود كرده باشد. این گونه روایات علاوه بر ضعف سند، با روح آیات و محتوای روایات متواتری (كه وعده داده ‏اند با ظهور و قیام حضرت، زحمات انبیا به ثمر می‏رسد و جهان پر از عدل می‏گردد منافات دارد.[۶]

مقام معظم رهبری در این باره می‏فرماید: "بعضی خیال می‏كنند دوران ظهور حضرت بقیة اللَّه آخر دنیا است. من عرض می‏كنم دوران ظهور بقیة اللَّه(ع) اوّل دنیا است. اوّل شروع حركت انسان در صراط مستقیم است، با مانع كمتر یا بدون مانع، با سرعت بیشتر، با فراهم بودن همه امكانات برای این حركت. اگر صراط مستقیم الهی را مثل یك جاده وسیع، مستقیم و همواری فرض كنیم، همه انبیا در این چند هزار سال گذشته آمده ‏اند تا بشر را از كوره راه‏ها به این جاده برسانند. وقتی به این جاده رسید، مسیر تندتر، عمومی‏ تر، موفق‏ تر، بی ضایعات یا كم ضایعات‏ تر خواهد بود. دوره ظهور، دوره ‏ای است كه بشریت می‏تواند نفس راحتی بكشد. می‏تواند راه خدا را طی كند. می‏تواند از همه استعدادهای موجود در عالم طبیعت و در وجود انسان به شكل بهینه استفاده كند".[۷]


همچنین روایات تعیین كننده دوران کوتاه حكومت امام زمان(ع) با دسته‏ای دیگر از روایات  در تزاحم و تعارض است. مفضل بن عمر می‏گوید: به امام صادق(ع) عرض كردم: مدت خلافت حضرت قائم(ع) چه مقدار است. حضرت در جوابم آیات ۱۰۵ تا ۱۰۸ سوره هود را تا "عطاء غیر مجذوذ" تلاوت فرمود، سپس در توضیح آیه فرمود: منظور از "عطاء غیر مجذوذ" این است كه آن نعمت و عطا از ایشان بریده نمی‏شود بلكه نعمتی است دایمی و مُلْكی است كه نهایت ندارد و حكمی است كه منقطع نمی‏گردد و امری است كه باطل نمی‏شود، مگر به اراده و مشیّت حق تعالی و از آن اراده و مشیّت كسی جز ذات او، آگاه نیست.[۸]
آیات مذكور بیانگر طولانی بودن نعمت‏های الهی برای اهل بهشت است. امام صادق(ع) با تلاوت آن و سپس تفسیر و تأویلش فرمود: "همان گونه كه نعمت‏های الهی از اهل بهشت منقطع نمی‏گردد مگر به اراده خداوند، مدت خلافت حضرت قائم نیز بسیار طولانی است و از پایان آن كسی جز خداوند آگاهی ندارد".

طبق مفاد آیات وروایت، عصر ظهور، عصر شكوفایی، عدالت اجتماعی و برقراری صلح و سازندگی و تكامل علم و دین و امنیت و آرامش مردم وجامعه است. قرآن می‏فرماید:
«وَ نُریدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الارْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثینَ؛[قصص/۵] ما اراده كردیم بر آنانكه در زمین استضعاف و خوار شدند، منّت گذاریم و آنان را پیشوای مردم و وارث زمین و ملك و جاه گردانیم».

رسول گرامی اسلام(ص)فرمود: "اگر از روزگار مگر یك روز باقی نماند خداوند مردی از اهل بین مرا بر می‏انگیزد كه زمین را از عدل پر كند، چنان كه از ستم پر شده باشد".[۹]

به هر حال این لطف و منت بزرگ را خداوند بر بشر قرار داده است كه روزی در دنیا شاهد آبادانی و حاكمیت عدل به دست صاحب العصر و الزمان باشد واین حقیقت را باید پذیرفت. به دلیل حضور مستقیم حضرت حجت میان مردم، جامعه و جوّ عمومی متأثر شده و عدل و دادش تمام زمین را فرا می‏گیرد و مردم با یكدیگر مهربان شده، با صدق و صفا زندگی می‏كنند. امنیت عمومی همه جا را فرا می‏گیرد و كسی در صدد اذیت و آزار دیگری نخواهد بود. وضع اقتصادی مردم خوب شده، به گونه‏ای كه مستحق زكات یافت نمی‏شود، باران‏های نافع و سودمند پی در پی می‏بارد، تمام زمین سبز و خرم می‏شود؛ توجه مردم به خدا زیاد شده و دور گناهان نمی‏گردند. این‏ها نوید ظهور و حضور امام مهدی(عج) است.

[۱]. محمد بن ابراهیم نعمانی، كتاب الغیبة، ص ۳۳۱.
[۲]. مهدی موعود، ص ۷۶۷.
[۳]. همان، ص ۷۶۷.
[۴]. نعمانی، همان، ص ۳۳۲.
[۵]. مهدی موعود، ص ۸۵۱ به بعد.
[۶]. گفتمان مهدویّت، ص ۱۲۶.
[۷]. سخنرانی مقام معظم رهبری در مدرسه فیضیه (حضور ولایت).
[۸]. حسن بن محمد ولی ارومیه‏ای، مهدی موعود، ج ۲، ص ۳۵۵ و ۴۱۲.
[۹]. منتخب الاثر، فصل ۲، باب ۱، ج ۴، ص ۱۴۲.