فکر ازدواج و عدم تمرکز در درس
من دانش اموزسال سوم تجربى هستم من هرسال نسبت به درسم حساس بودم واهميت زيادى برايم داشت اماامسال زياد فكر و ذهنم ازدواج و چيزهاى ديگه شده ،درس برايم خيلى مهمه اما نمى توانم بخوانم معدل نوبت اولم ۱۷.۵بوداماازاين نوبت مى ترسم چون نهايی هم هستيم،لطفاراهنمایی ام كنيد.
مشكل اصلي شما درگيري ذهن شما به موضوع خارج از درس مي باشد.اگرذهن شما به موضوعات ديگري درگير شود جايي براي تمركز و درگيري درسي باقي نمي گذارد.در بين موضوعاتي كه ممكن است نوجواني در سن و سال شما با آن درگير باشد ازدواج و غريزه جنسي مي تواند بيشتر و آسيب زننده تر باشد.خودتان هم مي دانيد كه در اين سن مطرح نمودن ازدواج صحيح نمي باشد و ثمره ايي جز از بين بردن تمركز و پايين آمدن نمرات ندارد.لذا بايد مديريت ذهن را بعهده گرفته و اصلا اجازه ورود به اين حيطه را ندهيد و زماني كه احساس مي نماييد در حال فكر نمودن به اين موضوع هستيدبا تغيير موقعيت يا مشغول نمودن خود به كار ديگر اين مجال را از خود بگيريد و در كنار اين راهكار براي درس خواند خود نيز برنامه ريزي داشته باشيد و مطابق آن عمل نماييد.
همانطور كه شنيده ايد فكر و خيال را به پرنده اي لجام گسيخته تعبير مي كنند كه هر دم بر سرشاخسارى مىنشيند و دوباره پرواز مي كند و در جاي ديگر فرود مي آيد. از اين رو، افكار انساني كه توانايي كنترل و مديريت ذهن خود را ندارد همواره قرار و آرام ندارد.در اين مورد آنچه بعنوان يك روش نام مي برند ضبط قوه خيال با كلمه ايست مي باشد. اگر آدمى با دقت در كنترل خيال بكوشد؛ يعنى همواره از آن مراقبت كند و هر گاه به اين سوى و آن سوى گريخت، بلافاصله آن را به امور مورد نظر خود متوجه گرداند، كم كم رام و مطيع مىگردد. لذا هر لحظه كه احساس مي كنيد در حال ورود به عالم خيال هستيد با كلمه ايست فكر خود را متوقف نماييد و اجازه ندهيد اين زمان طولاني شود و با داشتن برنامه منظم و پيوسته مىتوان ذهن را به سمتى خاص جهت دهيد. داشتن برنامههاى منظم همه روزه دعا و قرآن، مطالعه و... مي توانيد شما مديريت ذهن خود را بعهده بگيريد.اما در كنار اين روش راهكارهاي ديگري هم وجود دارد كه در قالب بررسي كامل اين موضوع به آنها اشاره مي نماييم.
نداشتن كنترل ذهن وعدم تمركز حواس، موضوعى است كه بسيارى از جوانان از آن رنج مىبرند و دلايل مختلف و متعددى دارد. همان طور كه خود مىدانيد، تمركز حواس در هر كارى از جمله مطالعه و درس خواندن از ضروريات قطعى است. تمركز حواس، حالتى ذهنى و روانى است كه در آن حالت، تمام قواى حسى، روانى و فكرى انسان روى موضوع خاصى متمركز مىشود و تضمين كننده امر يادگيرى و انجام صحيح كارها و رهايى از خطرات احتمالى است. به هر حال در يك جمعبندى كلى، مىتوان گفت: بيشتر افراد به دلايل عمده زير، با عدم تمركز فكر و حواس مواجه مىشوند:
۱. كسانى كه خود را به انجام دادن كار يا مطالعه درسى مجبور مىكنند؛ در حالى كه تمايل درونى چندانى به آن ندارند. در اين صورت تمام قواى ذهنى و روانىشان به طور خودكار از آن موضوع پرت مىشود و دچار حواس پرتى مىگردند. چنين افرادى ممكن است مدتها با بىعلاقگى كارهايى انجام مىدهند يا به دنبال درس يا رشته تحصيلى خاصى، تلاشهايى كنند و به عبارت ديگر خود را مجبور به انجام دادن آن كار يا مطالعه مىبينند.
۲. فشارهاى روانى نيز از عوامل عمده تشتت فكرى است. بيشتر افراد زمانى كه با مسألهاى مواجه مىشوند، اگر معتقد باشند زمان كافى براى حل آن ندارند و يا توانايى حل مسأله و كسب توفيق را در خود نبينند، دچار نگرانى و اضطراب مىشوند و در نتيجه اين نگرانىها، ترس از شكست، افكار منفى عدم اعتماد به نفس و خيالبافى هاى منفى گرايانه، توان عمل و ابتكار و خلاقيت را از آنان سلب مىكند و به جاى اينكه روى موضوع خاص تمركز كنند، بر ترس و احتمال شكست خود تمركز مىكنند و يأس و نااميدى بر آنها چيره شده و موجب حواسپرتى مىشود.
۳. گاهى برخى حوادث و اتفاقات، فضاى روانى فرد را دچار اختلال مى كند (نظير آنچه در زندگى شخصى، تحصيلى، خانوادگى، اجتماعى و اقتصادى و... رخ مىدهد)، امكان تمركز حواس را از بين می برد.
۴. گاهى عدم رعايت بهداشت مطالعه و اصول و قوانين آن و بهره نگرفتن از روش مناسب مطالعه، باعث خستگى جسمى و روانى شده و آمادگى روانى لازم براى مطالعه و درس خواندن از بين مىبرد. در نتيجه احساس بى علاقگى و به دنبال آن عدم تمركز حواس بر او مستولى مىشود.
۵. تكثر و تعدد فعاليتهاى فرد مخصوصا اگر در توان انسان نباشد، باعث عدم تمركز حواس مىشود.
نكته:راههاى مقابله با عوامل حواس پرتى
براى مقابله با هر يك از عوامل فوق كه هر كدام به گونهاى مانع تمركز حواس مى شود - بايد به راهكار خاص و مناسب با آن توجه نمود. در عين حال نكات زير مىتواند به عنوان راهكارهاى كلى، مؤثر واقع شود:
۱. در ابتدا و قبل از هر چيز، براى تمام فعاليتهاى درسى و غيردرسى برنامهريزى كنيد. اوقات شبانهروز را در يك جدول زمانبندى شده از هنگام بيدارى تا موقع خواب، يادداشت نموده و براى هر كارى، زمان خاصى و مناسب آن را معين نماييد، سعى كنيد طبق همان برنامه تنظيم شده به انجام دادن همان فعاليت مشخص (كلاس، مطالعه، استراحت، عبادت، ورزش و...) بپردازيد. حتى زمان معين و مشخصى را در طول روز، براى انديشيدن درباره موضوعات مختلف با تخيلات و افكار مزاحم، اختصاص دهيد. اين كار حداقل دو فايده مهم دارد:
الف. نظم و انضباط در تمام فعاليتها حتى در انديشهها و افكارتان، راه پيدا مىكند كه خود بسيار ارزشمند است.
ب. اگر افكار مزاحم در غير زمان معين، به سراغتان آمد و باعث حواس پرتى شما شد، مى توانيد به خود وعده بدهيد كه زمان انديشيدن در اين باره، فلان زمان خاص و معين است. تأكيد مىكنيم براى هر كار و فعاليتى وقت مشخص معين كنيد و در آن وقت به هيچ امرى غير از آن كار نپردازيد.
۲. در صورتى كه تعدد كارها و فعاليتهاى غيردرسى، باعث عدم تمركز مىشود، آنها را به حداقل ممكن برسانيد و به خود بگوييد: در اين دوره و زمان، مهمترين وظيفه و كار من مطالعه و درس خواندن و ارتقاى سطح علمى است و فعاليت هاى جانبى متعدد، مزاحم وظيفه اصلى من است.
۳. در صورتى كه موضوع يا موضوعات خاص و محدودى، باعث حواس پرتى شما مى شود، به دنبال راه حل مناسب آن باشيد؛ چرا كه آن موضوع خاص، در حكم علت عدم تمركز حواس شما است.اگر فكر ازدواج و موضوعات آن ذهنتان را درگير نموده است زمينه بروز اين افكار را بگيريد.د رادامه براي كنترل غريزه جنسي نيز مطالبي را خدمتتان بيان مي داريم.
ا- تنظيم خواب: تحقيقات نشان مي‌دهد كه بيشتر انحرافات به خصوص در زمينه مسايل جنسي از فكرهاي ناسالم و خيال پردازي‌هايي كه جوانان قبل از خواب رفتن دارند، ناشي مي‌شود. اگر جوان قبل از آن كه به خواب برود، فكرش به خودش و يك سري مسايل و موضوعات مربوط به دورة جواني، معطوف گردد، كم كم به انحرافات كشيده خواهد شد. بنابراين، يكي از روش‌هاي پيشگيري از انحرافات اين است كه برنامة خواب به صورت دقيق تنظيم شود و تا زماني كه خواب بر شما غالب نشده به رختخواب نرويد. وقتي به رختخواب برويد كه كاملاً خسته و آمادة خواب هستيد. لازمة اين كار اين است كه در طول روز مشغول فعاليت‌هاي مهم بوده و به اندازة كافي كار كرده باشد. طبيعي است اگر جوان با خستگي به رختخواب نرود، به ناچار مدت زماني را در بستر بيدار خواهد ماند تا به تدريج به خواب رود و چون افكار و انديشه‌هاي شهواني و تحريك‌آميز معمولاً در اين مواقع به سراغ جوان مي‌آيند، تنظيم ساعات خواب براي جوان، ضرورت خاصي مي‌يابد.
۲- استفاده درست و مطلوب از اوقات فراغت: حتماً براي اوقات بيكاري و فراغتتان برنامه اي داشته باشيد. خيلي از گناهاني كه انسان مرتكب مي شود به علت بيكاري و نداشتن برنامه است. اگر براي تمام زمان هاي فراغتتان برنامه ريزي كنيد خيلي راحت تر مي توانيد با فشارهاي غريزه جنسي كنار بياييد. شركت در فعاليت هاي فرهنگي، هنري، سياسي، ورزشي و ... مي تواند به شما كمك زيادي بكند
۳- اعتدال در خوردن: پرخورى و و خوردن برخي غذاها،[۱ شهوت آدمي را تحريك مي كند. در حديثى پيامبر گرامى(ص) پس از آن كه جوانان را به ازدواج ترغيب مىكنند، مىفرمايند: «هر كس قدرت بر ازدواج ندارد، روزه بگيرد زيرا روزه نيروى غريزه او را تضعيف مىكند»[۲] اگر مي توانيد هفته اي يك يا دو روز روزه بگيريد( البته به شرطي كه برايتان ضرر نداشته باشد) و اگر نمي توانيد ميزان غذايتان را كمتر وفاصله بين وعده هاي غذايي تان را بيشتر نماييد.
۴- تلاوت قرآن: بىشك انس با قرآن، تلاوت، تدبر و تفكر در مضامين آن و پند گرفتن از آيات نوراني آن بسيار راهگشا است
۵- پرورش تقوا و معنويت در وجود خويش: همه آنچه بيان شد، به نحوي مي‌تواند در پيشگيري از انحرافات اخلاقي و طغيان شهوت و غريزة جنسي نقش داشته باشند، اما آن چه بيش از همه ضروري است و به صورت زيربنايي در شخصيت و رفتار جوان مؤثر است پرورش معنويت و تقويت ايمان و تقواي الهي است. ما در عصري زندگي مي‌كنيم كه جهان به شدت در ماديات فرو رفته و يك سره غرق در جاذبه‌هاي نفساني و امور شهواني گرديده است. در شرايط كنوني، خلأ عظيم و هولناكي از اخلاق و معنويت پديد آمده و تمامي مشكلات انسان‌ها نيز از همين جا ناشي شده است. اگر با تقويت ايمان و نيروي اراده، باورها و اعتقادات جوان تقويت گردد، بدون شك بخشي از مشلكات وي به ويژه در زمينة مسايل اخلاقي و شهوت و غريزة جنسي درمان مي‌شود. اگر جوان از ته دل باور نمود كه تمام اعمال و رفتار او را خدا مي بيند و بر اساس عملكرد افراد به آنها پاداش مي‌دهد و اساساً سعادت و خوشبختي انسان به دست خودش مي‌باشد، در اين صورت احتمال اينكه مرتكب گناه نشود بسيار زياد است. يقين داشته باشيد، تا زماني كه نيروي ايمان و تقوا در وجود انسان بارور و تقويت نگردد، هيچ ضمانتي از شهوت و انحرافات اخلاقي وجود ندارد. به خصوص در وضعيت كنوني كه عوامل تحريك كننده بسيار زياد است. بنابراين قبل از هر چيزي سعي كنيد نيروي ايمان و تقوا را در وجود خويش بارور كنيد.
نكته خيلي مهمي كه در باب تقويت معنويت، بايد رعايت كنيد،اين است كه به نمازهايتان اهميت خاصي دهيد، ودر هيچ شرايطي آن را ترك نكنيد، خصوصا نماز اول وقت، چرا كه نماز، ضامن كنترل انسان از گناه است و نيروي كه مي تواند، انسان را در برابر قوه شهوت و غضب حفظ كند نماز است، همانطور كه خداوند متعال در قرآن به اين نكته اشاره دارد كه: (اَقمِ الصلوةِ اِنَّ الصّلوةَ تنهى عَن الفحشاءِ والمنكرِ)[۳] نماز را بپا دار، كه همانا نماز انسان را از پستى و پليدى باز مى دارد.
طبق بعضي از تفاسير فحشاء اشاره به قوه شهوت است و منكر اشاره به قوه غضب دارد، بنابراين نماز اين قدرت را دارد كه انسان را در برابر شهوت مقاوم كند، به شرط اينكه با حضور قلب ياشد.
۶- استفاده از روش تحميل به نفس(روش خويشتن داري)
يكي ازعوامل موفقيت، در هر كاري برخورداري از توانِ «انتظار كشيدن» دانسته شده، افرادي كه توان انتظار كشيدن را ندارند و نمي توانند صبر كنند كساني هستند كه هم لذتهاي آني و فوري را طلب مي كنند وبه آينده نمي انديشند، وهم خواسته هايشان بايد فورا ارضا شود. در حالي كه زند گي موفق نيازمند صبر و گذشت از لذتهاي آني، براي رسيدن به لذتهاي آتي است.
توانِ اتظار كشيدن و قدرت بازداري از خواسته ،همان چيزي است كه در اسلام ،تحت عنوان «تقوا» شناخته مي شود؛اين يك قاعده فراگير است و تمام جنبه هاي زندگي را در برمي گيرد،كه يكي ازآنها «غريزه جنسي» است.آنچه در اين بحث مهم است ،روش هاي مؤثر در بالا بردن توانِ انتظار كشيدن و تحقق خويشتنداري جنسي است و براي رسيدن به خويشتنداري جنسي، وبالا بردن توانِ انتظار كشيدن،دو مهارت را بايد به كار برد .
مهارت اول:كاهش تماس
مراد از كاهش تماس، به حداقل رساندن تماس هاي بي دليل وغير موجه با اشياء يا افرادي است، كه شما بيشتر توسط آنها دچار آسيب مي شويد وزمينه هاي فساد جنسي را در شما تقويت مي كنند.مثلاً براي مدتها شما با خود اين تصميم را بگيريد، زماني كه همكاران با حرفهاي ناجور، باعث تحريك شهوت مي شوند، اعتنا به حرفهايشان نكنيد و مشغول به كارتان شويد،و ذكر« لا اله الاالله» و ذكر «لاحول ولا قوه الابالله العلي العظيم» را تكرار كنيد تا وسوسه هاي شيطاني را از خود دور كنيد،كه اين تصميم، خويشتنداري، همچنين اراده را در شما تقويت خواهد كرد.
مهارت دوم : پرهيز از عوامل تحريك كننده غريزه جنسي
مهارت اول «كاهش تماس» مربوط به خصوص خود عاملي است كه غريزه جنسي شما را مستقيم وبيشتر تحريك وتقويت مي كند.اما مهارت دوم« پرهيز از عوامل تحريك كننده غريزه جنسي» مربوط به هر عاملي است كه غريزه جنسي شما را مستقيم يا غيرمستقيم تقويت مي كند، و ما به چند عامل اصلي كه بايد پرهيز شود، اشاره مكنيم.
۱ـ پرهيز از فكر و ترسيم صحنههاى محرك در ذهن و خيال: امام صادق(ع) مي فرمايد: عيسى به اصحاب خود گفت:... موسى به شما دستور داد كه زنا نكنيد و من به شما دستور مىدهم كه فكر زنا هم در سر نپرورانيد تا چه رسد به اين كه زنا كنيد زيرا كسى كه خيال زنا كند مانند كسى است كه در خانهاى نقش و نگار شده، دود و آتش به پا كند. چنين كارى گرچه خانه را نمىسوزاند ولى زينت و صفاى آن را مكدر كرده و فاسد مىكند»[۴] فكر و خيال بسياري از مواقع فرد را به سمت گناه مي كشاند. براي اين كار توصيه مي شود هميشه موضوعات مورد علاقه اي براي فكر كردن آماده داشته باشيد. موضوعاتي علمي، اجتماعي، سياسي، فرهنگي، ورزشي و ... . هرگاه افكار و وسوسه هاي شيطاني به ذهن و خيالتان هجوم آوردند، از موضوعات جايگزين استفاده نماييد.
۲- پرهيز از نگاه هاي حرام(چشم چراني)
در بيشتر مواقع چشم چراني عامل تقويت و تحريك غريزه جنسي مي شود، كه زمينه انحراف جنسي را ايجاد مي كند. در روايتي امام صادق (ع)فرمودند«نگاه به نامحرم تيري مسموم از تيرهاي شيطان است (كه برروح وقلب انسان مي نشيند وآن را زهرآلود مي كند)وچه بسا نگاهي كوتاه كه حسرتي طولاني برجا مي گذارد»[۵
همچنين فرمودند«نگاه حرام به نامحرم ،تخم شهوت را در قلب مي كارد...»[۶
پس دوست گرامي، با كنترل نگاه هاي حرام بذر شهوت را از خود دور مكنيم، ودر نتيجه تمايل به ديدن تصاوير مهيج در ما كاهش پيدا خواهدكرد.
۲- پرهيز از دوستان منحرف و ناباب
اثرپذيري انسان از دوست، به قدري بالا است كه اميرالمومنين (ع) فرمودند«با انسان شرور و بد كار همنشيني نكن،چرا كه شخصيت تو شرارت هاي او را مي ربايد، (از او اثر مي پذيري)بدون آنكه خودت بفهمي»[۷]
۳- پرهيز از محيط‌هاي آلوده و ناسالم: يكي از علل و عوامل انحرافات جنسي و به طور كل انحرافات اخلاقي، محيط آلوده و محرك‌هاي شهواني است. محيط از طريق وارد نمودن عناصر محرك، منجر به طغيان غريزة جنسي در جوان مي‌شود. مسايلي از قبيل بدحجابي، روابط ناسالم و آزاد دختر و پسر، برخي از سريال‌هاي تلويزيوني و فيلم‌هاي خارجي و هم چنين استفادة نادرست از اينترنت و يا ماهواره در تحريك شهوت و غريزة جنسي جوان مؤثر است. اگر واقعاً مي‌‌خواهيد از جواني‌تان به خوبي استفاده كنيد و در راه درست و سالم گام برداريد، سعي كنيد از محيط‌هاي آلوده فاصله بگيريد و خودتان را در معرض تحريك كننده هاي جنسي قرار ندهيد. اين كار اگر چه سخت است ولي با برنامه ريزي و تمرين مي توانيد اين راهكار را عملي كنيد.
۴-پرهيز از بيكاري و نداشتن برنامه براي اوقات فراغت
۵-پرهيز از دوستي با جنس مخالف
۶- پرهيز از تنبلي و روي آوردن به ورزش ساده ولي مداوم
۷- اجتناب شديد از گوش دادن به آوازها و موسيقىهاى تحريككننده و مبتذل و همچنين گوش سپردن به سخنان تحريك‌آميز.
۸-پرهيز از انزوا وتنهائي
مطالعه اين كتابها مفيد است:
۱- هفت روش پيشگري از انحراف جنسي؛ نوشته هادي حسينخاني – انتشارات موسسه آموزشي پژهشي امام خميني.
۲- جوان،هيجان وخويشنداري؛ نوشته گروه نويسندگان حديث زندگي- موسسه علمي فرهنگي دارالحديث
۳- آرامش در پرتو نيايش نوشته علي احمد پناهي - انتشارات موسسه آموزشي پژهشي امام خميني.
در آخر از خداوند مي خواهيم كه به بركت، كريمه اهل بيت حضرت معصومه(س) شرايط ازدواج با همسر مناسب و لايق شما، را هر چه سريعتر فراهم كند.و ما هم حتما در حرم كريمه اهل بيت براي شما دعا خواهيم كرد. منتظر مكاتبه شما هستيم.
پی نوشت ها
[۱] - خوردني هاي پرانرژي مثل خرما، فلفل، پياز، سوسيس و كالباس و ... .
[۲] - مستدرك الوسائل، ج ۲، ص ۵۳۱
[۳] - عنكبوت: ۴۵
[۴] - وسائلالشيعه، ج ۱۴، ص ۲۴۰
[۵] -الكافي ج۵، ص۵۵۹
[۶] -من لايحضره الفقيه،ج۴،ص۱۸
[۷] -ابن ابي الحديد،شرح نهج البلاغه،ج۲۰؛ ص۲۷۲
با استفاده از سایت پرسمان
نظرات