اسم اعظم چیست؟

در بین مردم شایع است که اسم اعظم یکی از اسامی خداوند متعال است که اگر خدا را به آن بخوانند، دعا مستجاب می‏ شود و چون در میان اسماء حسنای الهی به چنین اسمی دست نیافته و در سایر اسماء خداوند چنین اثری ندیده‏ اند، معتقد شده اند به اینکه اسم اعظم مرکب از حروفی است که هر کسی آن حروف و نحوه ترکیب آنها را نمی ‏داند و اگر کسی به آن دست یابد، همه موجودات در برابرش خاضع گشته و به فرمانش در می ‏آیند.
لیکن حقیقت این است که تأثیر اسماء الهی و مخصوصا اسم اعظم او در عالم، بخاطر حقایق آنها است نه به الفاظشان و نه به معانی که از الفاظ فهمیده می ‏شود، بلکه معنای این تأثیر این است که خدای تعالی که پدیده آورنده هر چیزی است، هر چیزی را به یکی از صفات کریمه‏اش که مناسب آن چیز است و در قالب اسمی است، ایجاد می‏ کند، نه اینکه لفظ خشک و خالی اسم، و یا معنای آن و یا چیز دیگری غیر از ذات متعالی خداوند چنین تأثیری داشته باشد.
و اینکه در برخی از روایات آمده است که خداوند اسمی از اسماء خود و یا چیزی از اسم اعظم خود را به پیامبری از پیامبران خود آموخته است معنایش این است که راه انقطاع وی را به سوی خود، به او آموخته است، پس اگر واقعا آن‏ پیغمبر دعا و الفاظی داشته و الفاظش معنایی را می‏رسانده، باز هم تأثیر آن دعا از این باب است که الفاظ و معانی، وسائل و اسبابی هستند که حقایق را به نحوی حفظ می‏ کنند.
پس آنچه در استجابت دعا مؤثر است کیفیت دعا است به این نحو که از هر آنچه غیر خداست دست و دل را بشوید و تنها به پروردگارش متصل شود که اگر چنین شود متصل به حقیقت اسمی شده است که مناسب با حاجتش است و در نتیجه آن اسم نیز به حقیقتش تأثیر کرده و دعای او مستجاب می‏ شود.
این است حقیقت دعای به اسم و به همین جهت عمومیت و خصوصیت تأثیر بحسب حال آن اسمی است که حاجتمند به آن تمسک جسته است.
پس اگر این اسم، اسم اعظم باشد یعنی در همه حوائج ‏اش به خداوند متصل شده باشد، در حقیقت خدا را به حقیقت اسمی خوانده است که مناسب با تمام حوائجش، این دعا اثر کرده و تمام حوائجش برآورده می‏ شود.(۱)

پی نوشت:
۱. بر گرفته شده از : تفسیر المیزان جلد ۸ از ص ۴۶۵ تا ص ۴۶۷