خانواده موفق، چه نوع خانواده‌اي است؟

خانواده موفق یعنی تپیدن یك قلب در سینه همه اعضای آن، یعنی روحی مشترك در چندین كالبد كه باعث می شود همگام و همراه یكدیگر به سمت كمال ره بپیمایند. در این خانواده، وحدت، هماهنگی و انسجام اهمیت بسیار دارد، تفرقه جایی ندارد و كار ها با شور و مشورت سرانجام می گیرند. برای داشتن یك كانون گرم و موفق باید قدم اول را درست برداریم و آن انتخاب همسر با ملاك های اسلامی است كه مهم ترین آنها، ایمان و باورهای صحیح، حسن خلق، تقوا و سلامت جسمی و روانی است. در این صورت است كه می توان به داشتن خانواده ای موفق امیدوار بود.

معیار قرآنی خانواده های موفق در آیه ۲۱ سوره روم ذكر شده است كه می فرماید: « وَمِنْ آيَاتِهِ أَن خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجاً لِّتَسْكُنُواْ إِلَيْهَا وَ جَعَلَ بَيْنَكُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِى ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ؛ و از نشانه‏‌هاى او آن است كه از جنس خودتان همسرانى براى شما آفريد تا در كنار آنان آرامش يابيد و ميان شما و همسرانتان علاقه‏‌ى شديد و رحمت قرار داد؛ بى شك در اين (نعمت الهى،) براى گروهى كه مى‌‏انديشند نشانه‌‏هاى قطعى است.»

از همین آیه ابن سینا استفاده كرده و اساس توفیق هر خانواده را بر چهار ركن «آرامش و سكون، عشق، رحمت و اخلاق» می داند. از این رو خانواده هایی كه سنگ زیربنای زندگی خود را بر پایه اركان یاد شده بگذارند موفق محسوب می شوند. خانواده ای كه از عواطف و اخلاق و دیانت اشباع شده و بستری شده باشد برای رشد معنوی اعضای آن، زمینه ای برای بروز پاكی و عدالت هم در بین اعضای خود و هم در سطح اجتماع خواهد شد.
در خانواده ایده آل با ویژگی هایی روبه رو می شویم كه همه حكایت از یكی شدن آرزوها، خواسته ها و حتی رؤیاهای زوجین دارد. بر تحكیم روابط بین یكدیگر تاكید می ورزند و برای حفظ آن از نفوذ و مداخله نگرش های مخرب و زیان آور دوری می كنند. تدابیری كه برای اداره خانواده در پیش گرفته می شود، نیاز ها و منافع همه اعضای خانواده را در بردارد و تصمیم گیری ها به گونه ای است كه به نیاز همه اعضا توجه می شود. در این خانواده ها عشق و صمیمیت تقویت می شود و هر یك از زوجین تلاش خود را به كار می گیرد تا روابط محبت آمیز خود را با همسرش تداوم بخشیده و كانون خانوادگی خود را گرم نگه دارد.

در یك خانواده مطلوب و موفق اسلامی سلسله مراتب به خوبی رعایت می شود؛ پدر و مادر اقتدار ویژه ای دارند و فرزندان در نوجوانی و حتی میانسالی احترام خاصی برای والدین قائلند. بین زن و شوهر نیز احترام و اقتدار شوهر پذیرفته شده و زن در مواردی می پذیرد كه مرد تصمیم نهایی را بر عهده داشته باشد. در منظومه زن و شوهری، وظایف به خوبی انجام می شود و مودت و رحمت بین زن و شوهر برقرار و نیازهای عاطفی دو طرف مورد توجه است. والدین با شور و شوق به وظایف خود عمل می كنند و بر ارزش وظایف خود آگاهند. در یك خانواده موفق حدود حجاب، روابط با نامحرمان و حدود در داخل خانه رعایت می شود.
در خانواده قرآنی التزام به تقوا و اجتناب از گناهانی مانند موسیقی و آواز خوانی حرام، شراب خواری، غیبت و تهمت و رذایل اخلاقی مانند تكبر و حسد، مورد توافق همه اعضا می باشد. البته ممكن است لغزش هایی صورت گیرد، ولی بنای افراد بر رعایت تقوا است. حقوق افراد مورد توجه و اصل بر عدالت است. به روابط با خویشاوندان، بویژه والدین زن و شوهر، توجه می شود و تعامل و حمایت اجتماعی بین خویشاوندان ارزش به شمار می رود.

خانواده موفق از نظر اسلام از هر مشكل و اختلافی مصون نیست، ولی در اختلاف ها حریم ها شكسته نمی شود و افراد پس از فرو نشستن هیجانات، به دنبال حل مشكل و حتی اصلاح و جبران ضعف ها و رفتارهای نامناسب خود هستند. افزون بر این، باورهای دینی پایدار، عدالت محوری و مدارا سه مفهوم مركزی خانواده مطلوب و موفق از دیدگاه اسلام است.
سیره خانوادگی ائمه(ع) نمونه كامل یك خانواده موفق و مطلوب اسلامی است. در این خانواده ها رابطه عاطفی بسیار عمیق است به گونه ای كه حضرت زهرا(س) عشق و محبت خود را نسبت به حضرت علی(ع) در سخن با سلمان ابراز می دارد.
امامان معصوم(ع) برای همسران خود شخصیت و اعتبار قائل بودند. دراموراقتصادی، استقلال نظر آنها را ارج می نهادند. درامور معنوی از آن ها كمك می گرفتند. دربرخورد با فرزندانشان محبت، احترام، بازی با آنان، پذیرش آنان، آزادی و در عین حال نظارت برآنان، رعایت اعتدال بین آنها، دوری از تنبیه و سرزنش و به طوركلی نرمی و مدارا با آنان را اصل قرارمی دادند. و نیز باید گفت خانواده موفق خانواده‌ای است كه در همه جوانب مثبت و موفقیت آمیز، از رشدی متعادل و هماهنگ برخوردار باشد و از افراط وتفریط خودداری كند.