حقیقت فشار و عذاب قبر چیست؟ آیا مرده ای که دفن نمی شود هم فشار قبر دارد؟

فشار و عذاب قبر

علما در پاسخ به این سوال، پاسخ هایی ذكر كرده‌اند كه به‌طور خلاصه بیان می شود:

پاسخ اوّل: خداوند عزّوجلّ امور مربوط به آخرت را از امور غیبی قرار داده و از دید بندگان در این جهان پنهان داشته است و این از كمال حمكت‌ خداوند است تا مؤمنانی كه غیب را می‌پذیرند از كسانی كه نمی‌پذیرند ممتاز گردند؛ چنان‌كه به گواهی قرآن و حدیث، هنگام احتضار و جان‌كندن هر شخص، فرشتگان نزد او آمده و با او سخن می‌گویند و به او بشارت و یا وعید می‌دهند، امّا از حاضران مجلس كسی آنها را مشاهده نمی‌كند. پس اگر كسی با چشم ظاهر نتواند عذاب قبر را مشاهده كند، بر عدم وجود آن نمی‌تواند حكم كند.

پاسخ دوّم: جهان آخرت در بسیاری از امور با این جهان متفاوت است و به هیچ وجه نمی‌توان این دو جهان را در همه امور با یكدیگر مقایسه كرد؛‌ قبر هم منزلی از منزل‌های آخرت است و سنجیدن عذاب آن در این جهان امكان‌پذیر نیست. آدمی با چشم ظاهری بسیاری چیزها را نمی‌بیند، ولی به وجود آنها باور دارد. غزالی می‌گوید: اگر به عذاب قبر ایمان و باور نداری، پس بر تو لازم است تا نخست اصل ایمان به فرشتگان و وحی را تصحیح كنی، و اگر این را می‌پذیری كه پیامبر ـ صلّی‌الله علیه وسلّم ـ چیزهایی را می‌بیند كه امّت نمی‌بینند، پس درباره عذاب قبر چرا این حقیقت را نمی‌پذیری و همان‌گونه كه فرشته شبیه موجودات دنیا نیست، پس مار و كژدم قبر نیز كه میّت را نیش می‌زنند از جنس مارهای این‌جهانی نیستند، بلكه از جنس دیگری بوده و با حاسّه دیگری قابل درك‌اند. (إحیاء‌علوم‌الدین: ۱۹۸۶)

پاسخ سوّم: توجّه به مسئله خواب بسیاری از حقایق را در این زمینه برای ما روشن می‌كند. گاهی دو نفر را می‌بینیم كه كنار هم خوابیده‌اند، یكی خواب‌های ترسناك می‌بیند كه مار و یا درنده‌ای به او حمله می‌كند و او در خواب فریاد می‌كشد و با تمام وجودش درد و رنج احساس می‌كند؛ و دیگری در خواب بسیار شادمان است، خواب‌های خوش می‌بیند و از خوابش لذّت می‌برد. این دو نفر در كنار هم قرار دارند، امّا از حال یكدیگر خبر ندارند و كسی هم كه در كنار آن دو نشسته است خوشی و رنج آن دو را احساس نمی‌كند. پس در قبر هم حالاتی بر انسان طاری می‌شود كه برای مردم دنیا قابل درك نیستند و هیچ انسانی نمی‌‌تواند عذاب و خوشی قبر را با امكانات و معیارهای این دنیا مشاهده كند. بنابراین ندیدن و احساس نكردن احوال مردگان در قبر، دلیل بر عدم وجود آنها نیست.

پاسخ چهارم: یكی از دلایل متقن در این زمینه این آیه است: «فلولا إذا بلغت الحلقوم و أنتم حینئذ تنظرون و نحن أقرب إلیه منكم و لكن لاتبصرون»[واقعه: ۸۳ ـ ۸۵]؛ پس هنگامی كه [جان‌ها] به حلقوم می‌رسد و شما آن‌گاه [حاضرید و] می‌نگرید و ما از شما به او (محتضر) نزدیكتریم ولی شما نمی‌بینید.
وقتی انسان‌ها حالات میّت را در این جهان و درحالی‌كه بالای سر او نشسته‌اند، نمی‌بینند و درك نمی‌كنند، پس چگونه فشار و عذاب قبر و یا خوشی‌اش را درك می‌كنند؟

پاسخ پنجم: امروزه همه مشاهده می‌كنیم كه انسان‌ها به‌وسیله فرستنده‌های رادیویی و تلویزیونی، صداها و تصویرهایی را پخش می‌كنند، و این صداها و تصویرها كه مسافت‌های بسیار طولانی را از طریق فضا می‌پیمایند، تنها برای كسانی قابل مشاهده و شنیدن‌اند كه از دستگاه رادیو و تلویزیون استفاده می‌كنند و افراد دیگر این صداها و تصویرها را نمی‌شنوند و نمی‌بینند، گرچه این امواج از كنار آنها بگذرند. بنابراین انسان‌ها نیز حالات قبر را با وجود نزدیك بودن به آن، درنمی‌یابند و نمی‌بینند، مگر آن كسی كه از این دنیا رفته و در عالم برزخ است.
با توجّه به دلایل فوق بر هر مسلمان لازم است كه به غیب ایمان داشته باشد و در حقیقت احوال قبر شك نكند.

کلمات کلیدی: 

نظرات