مصیبتی که شخص در اثر آن می میرد، چه حکمت و فایده ای می تواند داشته باشد؟

قبل از هر چیز باید به این دقت کنیم که ما بهره بسیار اندکی از علم برده ایم. و نباید توقع داشته باشیم که در هر مساله ای، همه رموز را کشف کنیم:
وَ ما أُوتیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلاَّ قَلیلاً؛(اسراء/۸۵) آنچه از علم به شما روزى شده بسیار اندك است.

و آنچه که ما در این مساله می توانیم بفهمیم، نکات زیر است:
۱- عمر به دست خداست. و هیچ کس میزان مشخصی از خدای تعالی طلبکار نیست که مرگ در سن جوانی را، ظلم از خدا بدانیم.
۲- در بعضی موارد مرگ در سن کودکی یا نوجوانی، بزرگترین نعمت برای همان شخص است که از دنیا رفته است. فرض کنید اگر آن شخص زنده می ماند و گناهان بسیاری را مرتکب می شد و جهنم را برای خود مهیا می کرد، مرگ برایش، نعمت نبوده است؟
ما از نظر قرآنی می توانیم در این جا مانند حضرت موسی (ع) دانسته شویم که در مقابل خضر اعتراض می کند. موسی (ع) حکمت های اعمال خضر را نمی دانست و به همین دلیل به او اعتراض می کرد. وقتی خضر کودکی را (به اذن الهی) کشت، حضرت موسی (ع) به او اعتراض کرد. اما بعدا که حضرت خضر حکمت عمل خویش را بیان کرد، روشن شد که او کار اشتباهی نکرده بود، خضر وسیله ای بود تا خدای تعالی، فرزندی بهتر نصیب آن پدر و مادر کند:
فَأَرَدْنا أَنْ یُبْدِلَهُما رَبُّهُما خَیْراً مِنْهُ زَكاةً وَ أَقْرَبَ رُحْماً؛(کهف/۸۱) پس خواستیم پروردگارشان پاك‏تر و مهربان‏تر از او را به آنان عوض دهد.
۳- مسائل دنیا در هم تنیده است. مرگ شخص می تواند برای بسیاری از افراد دیگر، زمینه امتحان و آزمایش را فراهم کند.
۴- اگر این مصیبت توسط افرادی شرور به وجود آمده، باید دانست که این لازمه نظام دنیاست.  افراد شرور باید، توانایی انجام شرارت داشته باشند. و الا اختیار داشتن انسان بی معنا می شود. پس اگر فردی در اثر جنایت دیگری آسیب می بیند، این از لوازم دنیاست. و برای فرد آسیب دیده نیز، خدای تعالی در دنیای دیگر جبران می کند و تقاص او را از ظالمان می گیرد.

به هر حال ما با برهان و دلیل قطعی یافته ایم که خدای تعالی عادل است و ظلم نمی کند. یا اینکه او حکیم است و کار لغو انجام نمی دهد. پس در موارد خاص که مساله برایمان حل نشده، باید همین قاعده کلی (که از قبل یافته ایم) را جاری کنیم و فعل خدا را عادلانه و حکیمانه بدانیم. و متوجه باشیم که با اطلاع بسیار اندک ما، توانایی قضاوت در موارد خاص را نداریم.