قرآن بهشت را چگونه توصیف کرده است؟

قرآن كریم در مقام ترسیم چهره و ویژگى هاى بهشت و بهشتیان آیات فراوانى را اختصاص داده است مانند:

۱. باغ هاى طرب انگیز كه زیر درختان آن نهرها جارى است. این بیان حدود ۷۰ بار در قرآن آمده است.
۲. درختان و سایه هاى آن مانند میوه هایش همیشگى است: «أكلها دائم وظلُّها».[رعد/ ۳۵].
۳. فرشتگان بر بهشتیان وارد مى شوند و سلام و تحیت مى گویند.[رعد/ ۲۳].
۴. لباس هاى آنان از حریر و پرنیان است.
۵. بر تخت ها تكیه زده، نه آفتاب سوزان مى بینند و نه سرما.
۶. سایه درختان بهشتى بر سر بهشتیان و میوه هایش در دسترس آنان است.
۷. ساقیان زیبارو و حوریان با جام هاى سیمین و بلورین بر آنان دور مى زنند.
۸. شراب هایى مى نوشند كه طبعش چون زنجبیل و عطرآگین است.
۹. چشمه سلسبیل در آن جاست.
۱۰. جهانى است بزرگ و كشورى است پرنعمت.
۱۱. لباسشان از استبرق و دست بندهایشان نقره فام است.
۱۲. ساقى شرابشان پروردگار، و شرابشان طاهر و پاك است.[انسان/ ۲۱].
۱۳. در رخسارشان شادمانى نعمت هاى بهشتى پدیدار است.
۱۴. شرابشان ناب و سر به مهر و دست نخورده است.
۱۵. تركیب طبع آن شراب این كه به مشك مهر كرده اند و از عالم بالا است: «ومزاجه من تسنیم».[مطففین/ ۴۲-۲۷].
تذكر: برخى از چشمه هاى بهشتى خالص و ناب است، مانند چشمه تسنیم و برخى از چشمه ها مزیجى و امتزاجى از تسنیم دارد مانند چشمه رحیق.

۱۶. آب هاى بهشت هیچ گاه گندیدده نمى شود و طعمش تغییر نمى كند.
۱۷. نهرهایى از شراب ناب كه براى نوشندگان لذت بخش است و چشمه هایى از شیر كه طعمش تغییر نیابد و چشمه هایى از عسل مصفا در آن جاست.[محمد/ ۱۵].
۱۸. جایگاه امن، امان و سلامتى است.[انعام/ ۱۲۷].

۱۹. در آن جا براى بهشتیان از همه میوه ها به اضافه لطف و بخشش پروردگارشان هست.[محمد/ ۱۵] و آنچه كه انسان بخواهد و چشم ها را به شوق و لذت اندازد مهیاست و انسان در آن جاوید باشد: «وفیها ما تشتهیه الأنفس وتلذ الأعین وأنتم فیها خالدون».[زخرف/ ۷۱].

گفتنى است قران در اوصاف بهشت و همچنن در ویژگى هاى جهنم، به بیان آن دسته از مطالبى كه براى همگان قابل ادراك است پرداخته، با بیان نمونه هایى كه در این جهان وجود دارد مطلب را نزدیك ساخته است وگرنه، نظام آخرت با نظام دنیایى تفاوت اساسى دارد و واژه دنیایى توان تفسیر كنه آن را ندارد آن سان كه جنین در رحم مادر توان درك واقعیت هاى خارج از رحم را ندارد. از این رو قرآن در موارد زیاد به مثال و نمونه اكتفا كرده، مى فرماید: «مثل الجنه الَّتى وعد المتقون تجرى من تحتها الأنهار»[رعد/ ۳۵]. و «مثل الجنَّه الَّتى وعد المتقون فیها آنهار من ماء غیر اسن»[محمد/ ۱۵]. وگرنه نعمت هایى فراهم آورده است كه از دست رس فهم و ادراك بشر خارج و خرد را توان تعقل آنها نیست، بلكه هیچ كس بر آنها آگاه نیست: «فلا تعلم نفس ما أخفى لهم من قرَّه أعین جزاء بما كانوا یعملون»[سجده/ ۱۷]. هیچ كس نمى داند كه پاداش نیكوكاریش چه نعمت ها و لذت هاى روشنى بخش دل و دیده است و در عالم غیب براى او چه ذخیره شده است.
با این كه مى دانیم قرآن مقام و مرتبه رضا و خشنودى خداوند را نسبت به بسیارى از مقام ها برتر به شمار آورده است: «و رضوانٌ من الله أكبر ذلك هو الفوز العظیم».[توبه/ ۷۲]. بنابراین، نعمت ها و لذت هاى بى نهایت كه روشنى بخش دل و دیده است به مراتب باید برتر از مقام رضا باشد.

منبع: آیة الله جوادى آملى، تفسیر موضوعى قرآن ج ۵ (معاد در قرآن)