شهر سوال ـ حضرت صادق علیه السّلام درباره آیه «قالَ فَإِنَّكَ مِنَ الْمُنْظَرِینَ* إِلى یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ»[سوره ص، آیات ۸۰ و ۸۱]می فرمایند: (این وقت معلوم) روز قیام قائم ماست. وقتى خداوند او را برانگیخته میكند (و آماده قیام است) در مسجد كوفه است. در آن وقت شیطان در حالى كه با زانوهاى خود راه میرود، بآنجا مىآید، و میگوید: اى واى از خطر امروز! قائم پیشانى او را گرفته و گردنش را میزند. آن موقع روز وقت معلوم است. كه مدت او بآخر میرسد.[۱]
ماوراء طبیعت
آیا منظور از اجنه، همان میکروب هاست؟
شهر سوال ـ و شیطان نیز یکی از اجنه بوده که در قرآن مطالب بسیاری درباره آن بیان شده و آنچه بسیار روشن است، اینکه شیطان، موجودی گمراه کننده است که روح انسان را به تباهی می کشاند. در حالی که میکروب و نظیر آن، آفاتی برای جسم انسان هستند. پس روشن است که با توجه به نصوص دینی، به هیچ عنوان نمی توانیم، اجنه را همان میکروب ها بدانیم.
آیا اجنه از غذای ما می خورند و ما باید ته ظرف غذایمان را برای آن ها بگذاریم؟
شهر سوال ـ على بن اسباط گوید: كه ابو حمزه طعامى تهیّه كرد و ما را كه جماعتى بودیم دعوت كرد، هنگام خوردن غذا ابو حمزه شخصى را دید كه استخوانى را بكلّى پاك نمود، او را آواز داد كه این كار را نكن زیرا از على بن الحسین علیهما السّلام شنیدم كه مىفرمود: استخوان را از هر چه با او است برهنه نسازید زیرا جنّ را در آن سهم است و اگر چنین كنید چیزى را از خانه مىرباید كه براى شما بهتر است از اینكه به استخوان است.[۱]
آیا شیطان ما را گمراه می کند و خدا ما را به حال خودمان رها کرده است؟
شهر سوال ـ اختیار انسان زمانی معنایش کامل می شود که واقعا بر سر دو راهی باشد. و اگر فقط شیطان به عنوان عامل گمراهی فعالیت می کرد و در مقابلش چیز دیگری نبود، ما انسان ها، حق انتخاب در درون خودمان را حس نمی کردیم. در حالی که واقعا می بینیم بین انتخاب خوبی و بدی توانا هستیم. و بعضی انسان ها نیز راه خوبی را انتخاب می کنند و و این مساله نشان دهنده اینست که تنها عامل فعال و در میدان، شیطان نیست.
چه ربطی بین خلقت شیطان از آتش، و آتش بودن عذاب جهنم است؟
شهر سوال ـ مارج" در اصل از" مرج" (بر وزن مرض) به معنى اختلاط و آمیزش است، و در اینجا منظور اختلاط شعلههاى مختلف آتش مىباشد، زیرا هنگامى كه آتش شعلهور مىشود گاه به رنگ سرخ، گاه به رنگ زرد، گاه به رنگ آبى، گاه به رنگ سفید درمىآید.بعضى گفتهاند كه معنى" تحرك" نیز در آن هست (از" امرجت الدابة" یعنى" حیوان را در چراگاه رها كردم" زیرا یكى از معانى" مرج" همان مرتع است).باز در اینجا دقیقا براى ما روشن نیست كه آفرینش" جن" از این آتشهاى رنگارنگ چگونه بوده است؟[۴]
چندسال از نافرمانی شیطان می گذرد و آیا شیطان فقط برای گمراهی نسل آدم و حوا بوده؟
شهر سوال ـ آنچه از آیات قرآن و روایات استفاده می شود، اینکه تا قبل از خلقت حضرت آدم (ع) شیطان از بندگان درگاه الهی بوده است. تا آنجا که خطاب دستور سجده بر آدم که متوجه ملائک بوده، او را نیز شامل شده است:
«وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلیسَ أَبى وَ اسْتَكْبَرَ وَ كانَ مِنَ الْكافِرینَ؛[بقره/۳۴] و به فرشتگان گفتیم: آدم را سجده كنید. همه سجده كردند جز ابلیس، كه سرباز زد و برترى جست. و او از كافران بود.»
آيا جن ها هم به بهشت و جهنم میروند؟
شهر سوال ـ آيا جن ها هم به بهشت و جهنم میروند؟ مگر بهشت برین خدا برای انسانها که اشرف مخلوقات هستند نیست؟ آيا جن میتواند به انسان نزدیک شود و به وجود او بیاید و با انسان رابطه داشته باشد؟ جنیان کجا زندگی میکنند؟
آتش جهنم چه رابطه ای با ماده اولیه خلق شیطان دارد؟
شهر سوال ـ رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمود: اى جبرئیل مرا از آتش اطلاع دهید كه خداوند آن را چگونه آفریده است، جبرئیل گفت: خداوند هزار سال آن را افروخت تا قرمز شد، و بعد هزار سال دیگر سوخت تا سفید گردید، و هزار سال دیگر سوخت تا سیاه شد.
آیا فرشته ای به نام فتان القبور داریم؟
شهر سوال ـ و در کتاب بحار الانوار ۲۳۵ نیز درباره این فرشته این گونه توضیحی می دهد که کامل آن را تقدیم می کنم : «و رومان فتان گورها كه آزمایش كند و بازرسى نماید، این فرشته را در هیچ خبر معتبرى از شیعه جز این دعاء ندیدم ولى در اخبار مخالفین آمده، درزهرة الریاض از عبد اللَّه بن سلام است كه از رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله پرسیدم از نخست فرشته كه پیش از نكیر و منكر در گور بمیت وارد شود؟ فرمود: اى پسر سلام فرشتهاى باشد كه رویش چون خورشید بدرخشد بنام رومان كه بگور آید و مرده را بنشاند و باو گوید: كردار نیك و بد خود را بنویسد با انگشت خود بجاى قلم و آب دهن بجاى مداد بر قطعه از كفن خود بجاى كاغذ و كارهاى خویش را نویسد. و چون بكار بدش رسد شرم كند، فرشته گوید: اى خطا كار در دنیا از خدا شرم نكردى و كردى و اكنون شرم دارى و همه كار نیك و بد را در آن نویسد و فرمایدش در پیچ و مهر بنه، گوید مهر ندارم، گوید انگشت بزن و آن را در گردنش اندازد تا روز قیامت چنانچه خدا فرماید «و هر آدمى طائرش چسبیده بگردن او است تا آخر آیه» سپس منكر و نكیر آیند.
اگر کسی در خواب غیر از مادرش را به عنوان مادر ببیند، آیا به معنای این است که مادر واقعی او دیگری است؟
شهر سوال ـ هستی مراتب مختلفی دارد و هر مرتبه احکام و قوانین خاص به خود را دارد. به عنوان مرتبه دنیا متفاوت با مرتبه آخرت است و هر یك داراى آثار ویژه خود مى باشند به همین جهت است كه بر اساس آیات و روایات براى ورود به عالم آخرت تغییراتی در ما ایجاد می شود (ورود به آب کوثر) تا قابلیت پذیرش احكام و قوانین عالم آخرت را بیابیم.
