آیا امام علی در زمان خلافت شان ، شورش مردم فارس را سرکوب کردند؟

مطلب مذکور، در هیچ‌یک از منابع دست اول، اعم از تاریخ طبری، فتوح البلدان، الفتوح، اخبار الطوال و غیره نیامده است. در این منابع به شورش «استخر» در دوره عثمان اشاره شده، نه در دوره امام علی(ع).
"دینوری" پس از ذکر عنوان «فتوحات روزگار عثمان» می‌نویسد: «سپس جنگ شاپور و گشودن آن شهر در منطقه فارس صورت گرفت و فرمانده آن عثمان بن ابى‌العاص بود و در سال بیست و نهم، فتح افریقیه به فرماندهى عبدالله بن ابى‌سرح بود و سپس جزیره قبرس به فرماندهى معاویة بن ابى‌سفیان گشوده شد. در این هنگام مردم استخر از اطاعت دست کشیدند و سرپیچى کردند و یزدگرد شاه با گروهى از ایرانیان آنجا آمد. عثمان بن ابى‌العاص و عبدالله بن عاص به جنگ ایشان رفتند و پیروزى از مسلمانان بود».[۱]
با توجه به این‌که در سرکوبی این شورش فردی به نام عبدالله بن عاص وجود دارد احتمالاً "ابن بلخی" نام او را با "عبدالله بن عباس" اشتباه گرفته است. علاوه بر این، سرکوبی این شورش در دوره عثمان بوده است نه در دوره امام علی(ع) .
 طبری در ذکر حوادث سال ۲۷ هجری می‌نویسد: «در این سال فتح دوم استخر به دست عثمان بن ابى‌العاص انجام گرفت».[۲] این عبارت مؤید این امر است که شورش در استخر و سرکوبی آن در دوره عثمان بوده است.

 وی در حوادث سال ۲۹ هجری می‌نویسد: «عثمان، "عبدالله بن عامر" را بخواند و عامل بصره کرد و... فارس بشورید و بر ضد "عبیدالله بن عمرو" قیام کرد و مردم در استخر بر ضد او فراهم شدند و عبدالله کشته شد و سپاه او هزیمت شد و خبر به عبدالله بن عامر رسید که مردم بصره را به حرکت دعوت کرد و مردم با وى روان شدند، مقدمه وى با عثمان بن ابى‌العاص بود. در استخر با آن جمع تلاقى شد و بسیار کس از آن‌ها بکشت»‌.[۳]
ابن اثیر نیز در حوادث سال ۲۹ هجری (دوره عثمان) می‌نویسد: «اهل پارس نقض عهد کرده و بر "عبیدالله بن معمر" شوریدند. او هم براى سرکوبى آن‌ها لشکر کشید. طرفین در دروازه استخر با هم روبرو شدند. عبیدالله کشته شد و مسلمین گریختند. خبر به "عبدالله بن عامر" رسید. او اهل بصره را دعوت و تجهیز کرد و لشکر کشید. مردم (سپاه) را سوى پارس سوق داد. طرفین در پیرامون استخر با هم مقابله نمودند. فرمانده میمنه او "(عبدالله) ابو برزه اسلمى" و قائد میسره او "معقل بن یسار" بودند. فرمانده سواران هم "عمران بن حصین" بود. آن‌ها همه یک نحو یارى (با پیغمبر) داشتند. جنگ واقع و ایرانیان منهزم شدند. بسیارى از آن‌ها کشته و شهر استخر با قوة گشوده شد».[۴] در منابع تاریخی سخنی از شورش استخر در دوره امام علی(ع) ذکر نشده است.

در زندگی امام علی(ع)، موارد بسیار زیادی وجود دارد که نشان از پای‌بندی جدی آن حضرت به امر عدالت و عدم تعصب عربی در وی دارد. دستورات امام علی(ع) به کارگزاران خویش در برپایی عدالت، حضور در دادگاه در کنار یک یهودی که حضرت از وی شکایت داشت، تقسیم بیت‌المال بین موالی و اعراب به‌طور یکسان، دفاع از حقوق ایرانیان در موارد متعدد و... همگی مؤید این مطلب است. به نظر می‌رسد اتهام تعصب عربی به آن حضرت یکی از اتهامات نادرستی است که نشان‌گر مظلومیت امام علی(ع) است. مظلومیتی که از ۱۴۰۰ سال پیش تاکنون هم‌چنان ادامه دارد. دخالت آن حضرت در شورش استخر و کشتار مردم نیشابور و نسبت هرگونه خشونت‌طلبی به امام ‌علی(ع) و رسول اسلام(ص) نیز نادرست است. این ادعا را می‌توان با مشاهده‌ی رفتار و سیره آن بزرگواران و نگاه جامع به گفتارشان اثبات نمود.  
پی نوشتها:
[۱] . اخبار الطوال، ص۱۳۹.
[۲] . طبری، ج۵، ص۲۱۰۳.
[۳] . همان، ص۲۱۱۱.
[۴] . الکامل (ابن اثیر)، ج۹، ص۱۶۳.