با توجه به حرام بودن قمار و شرط بندی، چرا شرط بندی در شنا و تیراندازی و سوارکاری جایز است؟

با اینکه قمار در اسلام حرام و گناهی بزرگ معرفی شده است ،ولی شرط بندي در ۳ مورد در اسلام مشروع مي باشد: ۱. شنا ۲. تيراندازي ۳. سواركاري.(۱) نکته مهم در این مورد این است که خود شرکت کنندگان در این سه مسابقه می توانند شرط بندی کنند،نه تماشاگران این مسابقات.

در مورد اين مسئله قبل از هر چيز بايد به اين حقيقت مهم توجه داشت كه در بسیاری از امور و دستورات دینی تا زمانی که از جانب معصومین توضیح کامل و جامعی در خصوص فلسفه و ریشه این احکام و قوانين نیامده، نمی توان برای آن ها دلیلی کامل و مطلق بیان کرد و یا آن ها را نادرست خواند، بلکه باید دستورات دینی را به شکل تعبدی و از منظر تسلیم پذیرفت. به عبارت ديگر همان معصومي كه در اصل قمار و شرط بندي حكم به حرمت داده است در مواردي خاص اين حرمت را برداشته و اجازه داده است و لذا ما بايد به هر دو پايبند باشيم. اما همه این ها دلیل بر این نمی شود که ما از منظر عقل و دانش طبیعی در خصوص فلسفه و حکمت های دستورات دینی به تامل و بررسی نپردازیم، زیرا ما خداوند را حکیم می دانیم. هر چند دستورات دینی و احکام شریعت بر اساس فلسفه کلی آزمایش میزان تسلیم و سرسپردگی بندگان تدوین شده اند، اما یقینا خالی از مصالح و حکمت های مختلف در زندگی دنیا و آخرت بشر هم نیستند. از همین روی می توان در مورد حکمت آن ها با تامل و دقت به نتایجی دست یافت. به علاوه توجه داشته باشيد كه مراجع براي فتوا دادن و استخراج احكام دين صرفا بايد براساس منابع تعريف شده يعني كتاب و سنت و عقل و اجماع صدور راي نمايند و نمي توانند از منابع ديگري در صور فتوا استفاده كنند. در اين منابع نيز در بسياري از احكام مانند شرط بندي و استثنائات آن، موارد به طور كامل بيان شده و يك فقيه اجازه تعميم و تسري اين حكم را به موارد مشابه ندارد.

اما در مورد استثناء شدن اين چند مورد بايد گفت: شرط بندی درباره اسب سواری، تیراندازی و شناکردن به جهت حكمتهاي زير اجازه داده شده است. البته باز هم تاكيد مي كنم كه اينها صرفا برخي از حكمتهاي حكم است و دليل آن روایات است که از باب تعبد بايد به آن عمل نماييم. اما حكمتها:

۱. فایده و نفع اجتماعی: اگر شرط بندی روی همان سه موضوع باشد در واقع مهارت های لازم در جامعه اسلامی برای دفاع و تامین امنیت فراهم می شود. اسلام برای امنیت و حفظ حریم جامعه اسلامی اهمیتی زیادی قایل است، یکی از موارد که این اهتمام نشان داده می شود مشروعیت شرط بندی بر اسب سواری، شناکردن و تیراندازی است با توجه به زمان صدر اسلام که اسب مهم ترین ابزار جنگی در جهت نقل و انتقال سریع نقش ایفا می کرد از میان حیوان های اصلی تنها اسب مطرح شده است، چون تنها حیوانی است که در سرعت و چابکی از تمام حیوانات اهلی دیگر قوی تر و مناسب تر است. مهم ترین وجهه جامعه اسلامی توان بازدارندگی است، اسلام می خواهد فرد، فرد جامعه اسلامی به این توان و قدرت دفاعی توجه کند، تیراندازی و شناکردن نیز در جنگ از اهمیت بسیار بالای برخوردار است و چیزی است که مرور زمان در آن تاثیر ندارد، ممکن است ابزار تیراندازی تغییر کند ولی اصل تیراندازی در این مساله مورد نظر است.

۲. نفع و فایده در برابر نیازهای واقعی و حقیقی بسیاری از ورزش ها از جمله فوتبال، و ... امروزه طرفداران جدی دارند، اما نمی توان برای شکل و فرم آن جدا از اصل ورزش فایده واقعی تصور کرد. بنابراین، اموری مثل فوتبال و ... پیش از آن که برای تامین یک نیاز واقعی و بنیادین باشد، برای ایجاد سرگرمی است. از این جهت بازی های از این نوع که بیشتر هوس پسندانه است تا نفع دهنده واقعی، نمی تواند مصداق شرط بندی مشروع و حلال واقع شود.

۳. این احتمال هم وجود دارد که حكمت ديگر مساله اين باشد كه بالاخره انسان براي ارضاي اين نياز دروني و روحي احتياج به برخی فعالیت ها و هيجانات در زندگي دارد و اسلام نيز براي پاسخ به اين نياز دروني در موارد محدود اين عمل را اجازه داده است. اما به دليل مشخص بودن آفات و مشكلات بيش از حد قمار و شرط بندي( كه حتما به آن واقف هستيد و آن را در جوامع ديگر مي بينيد) آن را در همه موراد تعميم نداده كه باعث از بين رفتن اقتصاد و معامله در جامعه و سست شدن پايه خانواده ها و مشكلاتي از اين قبيل در جامعه شود.

پي نوشت:
۱. شهید ثانی، الروضه البهيه، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، بی تا، ج ۴، کتاب السبق و الرمایه، ص ۴۲۱.

دیدگاه‌ها

به نظر من هیچکدام از دلایل آورده شده برای بی اشکال بودن قمار در موارد خاصی که بیان شد (۱. شنا ۲. تيراندازي ۳. سواركاري)، صحیح نمی باشد.
عمل اشتباه، اشتباه است و تحت هیچ شرایطی جایز نیست!
آیا فردی که از روی کوته فکری زندگی خود را مثلا بر روی شنا قمار کرده و باخته بدون اشکال می باشد؟!
لطفا نظرات را بدون سانسور نمایش دهید تا خوانندگان از نظرات موافق و مخالف بهرهمند گردند.
با تشکر

تصویر پاسخگوی اعتقادی

سلام
شنا و تیر اندازی ووو از مقوله قمار نیست
به حکم عقل در هر مسله باید به متخصیص مربوطه مراجعه نمود .
در این مسله هم باید به اهل فن رجوع شود وکار شناس دین میتواند در این خصوص نظر دهد
بر اساس روایات موراد یاد شده در پرسش از مقوله قمار نیست .

سلام
این استثناء به دلیل مصلحتی است که در این موارد وجود دارد و این استثناء تا زمانی است که قمار کردن در مورد مذکور به انجام جنایات و رسیدن آسیب های جدی به بدن و ضررهای اقتصادی مهلک نرسد و الا:

از باب عناوین ثانویه و تقدیم مصلحت اهم که حفظ جان خود و دیگران و جلوگیری از هلاکت اقتصادی و.. . است قمار کردن در موارد مذکور هم جایز نیست.

نظرات