آیا خدا می تواند خود را به شکل انسان دربیاورد؟

خداشناسی

براي تبيين دقيق پرسش، ابتدا اين سوال را مطرح مي كنيم:
آيا مي شود به يک پرفسور رياضي گفت: اگر رياضي دان قوي هستي، طوري محاسبه کن که ۲+۲بشود ۵ !؟ آيا اگر بگويد: خير؛ من قدرت اين كار را ندارم، صحيح است به او نسبت عدم توانايي بدهيم؟!
حال با توجه به اين مسئله در پاسخ سؤال از قدرت خدا در ابتدا مي گوييم:
قدرت يعنى «توانايي فاعل مختار براى کارى که ممکن است از او سر بزند» پس قدرت مربوط به فاعل است. فاعل به گونه اي است که فعلى را که ممکن است انجام شود، مى‏ تواند انجام بدهد و مى‏ تواند انجام ندهد، اما چيزي که قدرت به آن منتسب مي شود يا همان متعلق قدرت چيست؟
متعلق قدرت، کارى است که ذاتاً امکان تحقق داشته باشد و چيزى که ذاتش محال يا مستلزم محال باشد، مورد تعلق قدرت واقع نمى‏ شود؛ زيرا مقدور نيست.
پس اين که مى‏ گوييم خداوند بر هر کارى تواناست، منظور اين نيست که بر چيزهايى که محال هستند نيز تواناست. زيرا آن ها کار نيستند تا قدرت به آن ها تعلق بگيرد. مثالى که ذکر کرديد که خداوند سنگى را خلق کند که نتواند بلند کند، نيز محال عقلي است؛ و چون محال است، قدرت خدا بر آن تعلق نمى‏ گيرد.(۱)
وقتي گفته مي شود «خدا سنگي را بيافريند که نتواند آن را حرکت دهد» معنايش آن است که خدا موجودي فراتر از قدرت خود بتواند خلق کند و حال آن که مخلوق، ( موجود فراتر از قدرت خدا) نمي تواند از خالق و قدرت او فراتر باشد و گرنه مخلوق نمي تواند باشد، زيرا اگر مخلوق است، يعني در تحت قدرت او ايجاد شده و مخلوق نمي تواند فراتر از قدرت خالقش باشد. از طرف ديگر اگر فراتر است، پس مخلوق نيست و اين همان تناقض است. يعني چيزي هم خودش باشد و هم خودش نباشد.
مثال قدرت خدا بر قرار دادن کره زمين با بزرگي خود در درون تخم مرغ با حفظ کوچکي آن نيز از همين نوع موارد است، چرا که لازمه اش اين است که زمين هم بزرگ باشد،چون زمين است و هم کوچک باشد چون در تخم مرغ قرار مي گيرد؛ بنابراين همه موارد شبيه به آن که به عنوان معماي قدرت طرح مي شود، يا تناقض است و يا به تناقض مي رسد که ذاتاً محال است.
در نتيجه با اعتقاد به اين که خداوند برتر از هر چيز است، ديگر نمي توان چيزي را گفت که فراتر از خدا و صفات او باشد.
بنابراين سؤال از اين که «آيا خداوند تواناست به اين که سنگى بسازد، خودش نتواند بلند کند» از نوع معماهايي است که اصل سؤال اشتباه است.
/۷۶۳۴/

براى آگاهى بيش تر ر.ک:
۱- آموزش عقايد، مصباح يزدى، انتشارات سازمان تبليغات اسلامى، ص ۷۷.
۲- آموزش فلسفه، مصباح يزدى، انتشارات سازمان تبليغات اسلامى، ج ۲، ص ۳۸۰.

پي‌نوشت‌ :
۱. محمد سعيدي مهر ، آموزش کلام اسلامي، نشر طه ، تهران ، ج ۱، ص ۲۳۳- ۲۳۴.

کلمات کلیدی: 

دیدگاه‌ها

با سلام
می گویند پسری هست که از پدرش بزرگتراست!
ممکن است چنین چیزی باشد؟!
غیر ممکن است چون می شود ممتنع الوجد و جای بحث ندارد.

تصویر پاسخگوی اعتقادی

با سلام .
شاید مراد گوینده بزرگی در سال وسن وزمان نباشد بلکه بزرگی در علم ودانش وتقوا وکمالات انسانی دیگر باشد
که در این صورت هیچ محذوری ندارد .

نظرات